Asava Sundar Chocolate Cha Bangla Lyrics



Asava Sundar Chocolate Cha Bangla
Chanderi Soneri  Chmchamta Changala

Chocolatechya Bangalyala Toffiche Dar
Shepatichya Zupkyane Zadun Jaail Khar

Gol Gol Lemanchya Khidkya Don
Hello Hello Karayala Chhotasa Phone

Biskitanchya Gacchiwar Mor Chhandar
Pepermintchya Anganat Ful Lal Lal

Chandichya Fulashi Lapaachapi Khelto
Unch Unch Zokychya Khel Rangala
Mainecha Pinjara War Tangla

Kiti Kiti Sunder Chokaletacha Bangala
Chanderi Soneri Chamachamata Changala


asava sundar chocolate cha bangla lyrics
asava sundar chocolate cha bangla notations
asava sundar chocolate cha bangla harmonium notes
asava sundar chocolate cha bangla karaoke
asava sundar chocolate cha bangla mp4 video free download
chocolate cha bangla dance
asava sundar swapnancha bangla
chocolate cha bangla video free download

Poem on Army in Marathi

सुंदर कविता . भारतीय सैनिकांना समर्पित .

☞ बाबा बघा ना..दिवाळी आलीय ☜

देशासाठी सिमेवर लढताना
शहीद झाले तुम्ही,
तुमच्या या विरमरणाने
मात्र पोरके झालो आम्ही.
तुमच्या शिवाय ऐन सणासुदित
घरावर अवकळा पसरलीय.
बाबा...बघा ना दिवाळी आलीय. ॥ धृ ॥

सांगितले होते तुम्ही
या दिवाळीला सुट्टी घेइंन,
माझ्या साठी फटाके
अन् चिंगीला कपडे आणीन.
वाट बघतोय तुमची आम्ही
खोटिच आशा लागलीय.
बाबा..बघा ना दिवाळी आलीय. ॥ १ ॥

दररोज आजुबाजुचा परिसर
रोशनाइने उजळतोय,
आपल्या घरी मात्र फक्त
तुमच्या फोटो पुढील दीवा मिण मिंणतोय.
तुमच्या नसण्याने आमची
दिवाळी अंधारमय झालीय.
बाबा..बघा ना दिवाळी आलीय. ॥ २ ॥

सुवासिनी त्या नटून-थटून
नववस्त्रानी सजत आहेत,
आईचे मात्र आमच्या दरोज
साड्यांचे पदर भीजत आहेत.
बिना रंगोळीच्या आपल्या अंगणा सारखी,
तिच्या कपाळाची भग्न दशा झालीय.
बाबा..बघा ना दिवाळी आलीय. ॥ ३ ॥

ते आजी-आजोबा सतत
चष्म्या आडुन अश्रु गाळतात,
विचारल्यावर त्याना 'धुर झोम्बतोय फटाक्यांचा'
असा खोटा बहाणा करतात.
न झोप त्यांच्या नयनाना
हुन्दक्यानी मात्र छाती घेरलीय.
बाबा..बघा ना दिवाळी आलीय. ॥ ४ ॥

भाउबीजेला तुम्ही नऊवारी घेऊन,
आत्या कड़े जाणार होता,
मिठाई ची भेट देऊन मग
ओवाळून घेणार होता.
अशी कशी तिच्या आरतीवर
दैवान फुंकर मारलीय.
बाबा..बघा ना दिवाळी आलीय. ॥ ५ ॥

आता मी ठरवलंय...
तुमच्या सारखाच मीही सैनिक होईन...
देशासाठी सिमेवर लढाईस जाइन..
दुष्मनावर विजय मिळविंन..
तेव्हाच मिठाई वाटेन,
तेव्हाच फटाके फोडेन.
बाबा..बघा ना दिवाळी आलीय . ॥ ६ ॥

आणि माझ्या स्वागताला
घरात रोशनाई असेल.
दारात रंगोळी असेल..
आईच्या हाती आरती असेल..
तीच आम्हा सर्वांची दिवाळी असेल. ॥ ७ ॥

कवी अनामिक मित्र ( कमलेश )
=================

करोडो जनता सुखी राहावी

म्हणून लढतो आहे तो सैनिक ।

हसत खेळत आपण राहावे

म्हणून लढतो आहे तो सैनिक,

म्हणून लढतो आहे तो सैनिक।।


चूभलेत काटे कितीतरी,

तरी उभा आहे तो सीमेवर्ती ।

जनतेच्या रक्षणासाठी मात्र तो

विसरलाय स्वतःचीच मूर्ती ।।

म्हणून लढतो आहे तो सैनिक ।।।


रणांगणात उभे राहूनि

वाहिलेत तू रक्त देशासाठी,

माझा नमस्कार तुझ्या

शौर्य अशा कार्यासाठी ।

तिरंगा हातात घेऊनि

रोवला तू हिमालयावर्ती,

आहे तू जोवर उभा

आस नाही येणार कधी देशावर्ती ।।

म्हणून लढतो आहे तो सैनिक ।।।



तुझ्या कर्तृत्वाची आम्हास आहे जाण ,

तुझ्यावर आमची भिस्त तूच आमची आन-बाण-शान ।

सुखी राहावी आई धरती म्हणून

घेऊनि बंदूक दुष्मनांना पडवले तू कित्येक दा माघारी ।

असशील तू अजरामर नेहमी

कारण तुझ्यामुळेच नेहमी आम्हाला बघायला मिळते

दुनिया ही न्यारी ।।

म्हणून लढतो आहे तो सैनिक ।।।


छातीवर्ती घेतल्यात तू गोळ्या देशाच्या विजयासाठी,

तुझ्या बलिदानाची जान ठेवून लढू आम्ही सत्कर्मासाठी ।

कीर्ती तुझी महान आहे तू आहेस अमर ,

मानवंदना आमची तुला तुझ्या प्रत्येक कार्यासाठी ।।


सरते शेवटी एवढेच म्हणेल, सुखाच्या सागरात जनता जगावी,

म्हणून लढतो आहे तो सैनिक, म्हणून लढतो आहे तो सैनिक ।।।
=====================


sainik quotes in marathi
essay on sainik in marathi
sainik par kavita
shetkari kavita
marathi kavita
navy poem in hindi
poem on army wife in hindi
sainik par poem in hindi
sainik geet in marathi
sainik ki chitthi poem lyrics
short poem on indian army soldiers in marathi
5 lines on soldier in marathi
bharat desawar marathi kavita
sainik shayari in marathi
maze nav chinch poem
marathi kavita on indian army
poem in marathi on soldier
army quotes in marathi
essay on my soldier in marathi
short poem on india in marathi
emotional poem on indian army in hindi
hindi poem on veer jawan
poem on indian army soldiers
poem on veer sainik in hindi
poem on soldiers sacrifice in english
poem on fauji in hindi

Poem on Women's Strength in Marathi

स्त्री शक्ती

एकविसाव्या शतकात
स्त्रीच्या उमलल्या आहेत आशा
आपल्या हक्कांसाठी ती
शोधत आहे नव दिशा
आपल्या गुणांना जपत
समाजात मिळवला मान
भक्कमपणे उभ राहत
जपलं समाजभान
अभिव्यक्तीची स्वतंत्रता
मांडते ती ठामपणे
घराच्या संरक्षण कवाचातून
बाहेर पडली ती निर्भयपणे
स्त्रीच स्त्रीचा शत्रू
हा कलंक टाकला पुसून
सासू_ सून या नात्याचा
सुंदर गोफ गुं फुन
स्त्री शक्तीचा नारा घेऊन
ती चालली आहे नव्या जगात
अवकाशात भरारी मारून
भेट प्रत्येक रुपात
सौ.रिचा राजेश गांधी
महाड_रायगड

खास महिला दिनानिमत्ताने केलेली कविता
====================

श्रद्धा म्हण वा परंपरा म्हण
सावित्रीचा वसा खरा म्हण

समर्पित जी मनापासूनी
तू प्रेमाचा..तिला झर म्हण

कशीही असो..दिसायला पण
स्वर्ग सुंदरी अप्सरा म्हण

धुंद मोगरा जीवनात
तू आवडतो मज हा नखरा म्हण

घरटे सारे उजळवणारा
कोहिनूर तू एक हीरा म्हण

सौ. दिपाली कुलकर्णी
=====================
नवरात्री साठी शक्ती नामस्मरण:-

तूच पार्वती,महासती तू श्रीरामवरदायिनी
तूच माया महाशक्ती तूच माता
तुळजाभवानी

तूच गौरी माता रेणूका तूच विंध्याचलवासिनी
तूच दुर्गा,चंडिका तू,तूच दुष्टसंहारिणी

तूच लक्ष्मी वैष्णवदेवी तूच प्रगट नारायणी
तूच अंबा,माता जगदंबा तूच करवीरवासिनी

तूच शक्ती,महाकाली तूच माता कात्यायनी
तूच चामुंडा,आदिशक्ती तूच भक्तदुखःनिवारिणी

तूच अंबिका,वज्रेश्वरी तूच आई जिवदानी
तूच शारदा देवी सरस्वती तूच विद्यावरदायिनी

तूच वैखरी,अनसुया तूच त्रिदेव दत्त जननी
तूच रुक्मिणी,महामाया तू,तूच मंगलकारिणी

तूच गायत्री शाकंबरी तू तूच भवसंकटहरिणी
तूच विद्युल्लता शिवनेत्रीची तूच शिववरदायिनी

तूच रति मदनाची तूच सौन्दर्यमोहिनी
तूच सावित्री सीता तू रामहृदयवासिनी

तूच अहिल्या,द्रौपदी तू श्रीकृष्ण धर्मभगिनी
तूच प्रतिभा मानवाची तूच मुक्ती वरदायिनी

रचना:-
विद्याधर वैशंपायन,कल्याण
==================
 स्त्री...

तुझ्या शक्तीला सलाम
तुझ्या कर्तुत्वाला सलाम
तुझ्या धेर्याला सलाम

कितीही लढलीस
कितीही पडलीस
कितीही सोसलंस
तरी तुच तुला सावरलंस

नाती सांभाळुन पिढी जपणारी तु
नोकरी सांभाळुन घर जपणारी तु
घर सांभाळुन घर चालवणार्याला जपणारी तू
प्रत्येक पिढीला एक आदर्श देणारी तु

स्त्री..

तुझ्या जन्माला सलीम
तुझ्या कार्याला सलाम

- प्रतिभा येवले
=================
जी नेहमी आपल्या पाठीशी खंबीरपणे उभी असते,
दिसत नाही कधी कुणाला
मात्र नेहमी आपणासोबत असते,
प्रत्येक नात्यात कुशल असते
कुटुंबाचा आधारस्तंभ असते..
मानव जातीतील अमूल्य देणगी असते
ती एकमेव स्त्री असते
.==================



stri jivan marathi kavita
women's empowerment in marathi
quotes on women's life in marathi
poem on women's strength in hindi
poem on youth empowerment in hindi
poem on women's beauty in hindi
stri kavita
savitrichi lek tu
poems for mom from daughter in marathi
poem for father from daughter in marathi
womens day poem in gujarati
marathi charoli on life partner
small poem on brother in marathi
marathi kavita navra bayko
marathi prem kavita tyachyasathi
marathi kavita on marriage life
aai shayari photo
proud to be a woman poem in hindi
respect a woman poem in hindi
hindi poems on nari shakti
poem on men's day in hindi
poem on womens day in urdu
poem on womens day in english
women's day quotes in marathi

Poem on Father in Marathi



तो एक बाप असतो...

शाळेपासून बापाच्या, धाकात तो राहत असतो,
कमी मार्क पडलेलं, प्रगतीपुस्तक लपवत असतो,
आईच्या पाठी लपून तो, बापाशी बोलत असतो,
डोळा चुकवून बापाचा, हुंदडायला जात असतो...

शाळा संपते, पाटी फुटते, नवं जग समोर येतं,
कॉलेज नावाच्या भुलभुलैयात, मन हरखून जात असतं,
हाती असलेले मार्क घेऊन, पायऱ्या झिजवत फिरत असतं,
बाप पाहतो स्वप्नं नवी, हे मुखडा शोधत असतं...

सुरू होतं कॉलेज नवं, दिवस भुर्रकन उडून जातात,
एटीकेटीच्या चक्रातून, वर्षं पुढे सरत जातात,
ग्रुप जमतो, दोस्ती होते, मारामाऱ्या दणाणतात,
माझा बाप ठाऊक नाही, म्हणत धमक्‍या गाजत असतात...

परीक्षा संपते, अभ्यास सरतो, डिग्री पडते हाती याच्या
नोकरी मिळवत, नोकरी टिकवत, कमावू लागतो चार दिडक्‍या,
आरामात पसरणारे बाजीराव, घोड्यावरती स्वार होतात,
नोकरीच्या बाजारात, नेमानं मोहिमा काढू लागतात...

नोकरी जमते, छोकरी सापडते, बार मग उडतो जोरात,
एकट्याचे दोघे होतात, सुखी संसार करू लागतात,
दोघांच्या अंगणात मग, बछडं तिसरं खेळू लागतं,
नव्या कोऱ्या बापाला, जुन्याचं मन कळू लागतं...

नवा कोरा बाप मग, पोरा सवे खेळू लागतो,
जुना बाप आता नव्याने आजोबाच्या कायेत शिरतो,
पोराशी खेळता खेळता दोघेही जातात भूतकाळात
एकाला दिसतो दुसरा लहान, दुसरा पाहतो गोष्ट महान...

रंगलेल्या गोष्टीत या, मग शिरतो फ्लॅश बॅक
बापाच्या भूमिकेतून, पोर पाहतो भूतकाळ
लेकरासाठी मग त्याला कळवळणारा बाप दिसतो,
त्याची लाल रेघ जो, उरात घेऊन फिरत असतो...

कडकपणाच्या आवरणाखाली, झुळझुळणारं पाणी असतं,
भल्यासाठी लेकरांच्या झगडणारं हाड असतं,
दोन घास कमी खाईल; पण पोरांना गोड देतो,
हट्टासाठी पोरांच्या ओव्हरटाईम तो मारत असतो...

डोक्‍यावरती उन्ह झेलत, सावली तो देत असतो,
दणाणत्या पावसापासून, कुटुंब आपलं जपत असतो,
घर नीट चालण्यासाठी स्वतः बाहेर फिरत असतो,
आईच्या मऊशार तळव्यामागचा, तोच राकट हात असतो...

बाप कधी रडत नाही, बाप कधी खचत नाही,
बाप कधी उतत नाही नि बाप कधी मातत नाही,
पोरं सोडतात घरटं अन्‌ शोधू लागतात क्षितिजं नवी
बाप मात्र धरून बसतो, घरट्याची प्रत्येक काडी...

पोरांच्या यशासोबत त्याचं मन हसत असतं,
अपयश पचवताना, ते आतून रडत असतं,
काही झालं, कितीही झालं, तरी कणा ताठ असतो,
खचलेल्या पोराला तोच तर उभारी देत असतो...

सारी कथा समजायला फार मोठं व्हावं लागतं,
बापाचं मन कठीण फार, चटकन हाती लागत नसतं,
आकाशाहून भव्य अन्‌ सागराची खोली असते
बाप या शब्दाची महतीच मोठी न्यारी असते...

कळत नाही बापाचं मन स्वतः बाप झाल्याशिवाय,
बापमाणूस असतो तो, बापांशिवाय कसा कळणार?
असतं न्यारंच रसायन, त्याची फोड उकलत नाही,
म्हणून तर बापावर कविता कोणी करत नाही...

करणार कशी कविता कोण, तो त्यात मावत नाही,
चार ओळीत सांगण्यासारखा बाप काही लहान नाही,
सोनचाफ्याचं फूल ते, सुगंध कुपीत ठरत नाही,
बाप नावाच्या देवाचा, थांग कधी लागत नाही...

केला खरा आज सायास, त्याला थोडं शोधण्याचा,
जमेल तेवढा सांगितला, आधार आमच्या असण्याचा
एक मात्र अगदी खरं, त्याच्याशिवाय जमत नाही,
आईमार्फत बोललं तरी, बोलल्याशिवाय राहवत नाही...

सांगतो आता शेवटचं, कान थोडा इकडे करा,
आभाळ पेलून धरण्यासाठी, आभाळाचाच श्‍वास हवा,
बाप नावाच्या पारिजातकाचं, असंच काहीसं जिणं असतं,
ते समजून घेण्यासाठी बापच असणं भाग असतं...

========================
=========================

तो बाप असतो
चांगल्या शाळेमध्ये
पोरांना टाकायची धडपड करतो
donation साठी उधार आणतो,
वेळ पडली तर हातापाया पडतो
............... ............... ...तो बाप असतो
कॉलेज मध्ये सोबत जातो,होस्टेल शोधतो
स्वतः फाट्क बनियन घालून
तुम्हाला jeans ची pant घेऊन देतो
............... ............... ......तो बाप असतो
स्वतः टपरा mobile वापरून,तुम
्हाला stylish mobile घेऊन देतो
तुमच्या prepaid चे पैसे स्वतःच भरतो
तुमचा आवाज ऐकण्यासाठी तरसतो
............... ............... ......तो बाप असतो
lovemarriage करायला कोणी निघाल
तर खूप चिडतो
"सगळ नीट पाहिलं का?" म्हणून खूप
ओरडतो
"बाबा तुम्हाला काही समजत का? "अस
ऐकल्यावर खूप रडतो
............... .तो बाप असतो
जाताना पोरगी सासरी,धायमोकळून
रडतो
माझ्या चिऊला नीट ठेवा
असे हात जोडून सांगतो
..............तो बाप असतो!!!
=====================
=====================

वडिलांवर प्रेम असेल ना ,तर नक्की वाचा!!!
______________________________
बाप

मी खूप जणांना पहिलयं आपल्या आईविषयी लिहिताना.आईविषयी भाषण करताना.आईविषयी निबंध लिहिताना.आईविषयी गाणे बोलताना.मुलांच्या मनात नेहमी आईच असते वो,व्हाट्सअप्प ला स्टेटसजरी पाहिलं तरी ते आईचं असतं हो...पण त्या दिवसरात्र काम करून आपलं कुटुंब चालवणार्या बापाविषयी खूप जणांना शिव्या देताना ऐकलंय.. समोर नाही मित्रात..बाप जरी घरात आला की लगेच घरात भयानक शांतता..कारण काय बाप रागावतो.. एवढंच दुसर काहीच नाही..आणि बाप रागावतो कश्यासाठी तर त्या पोराच्या भल्यासाठीच ! पण ते पोरग कधी बापाला समजू शकत नाही..बाप म्हणजे बापाचं असतो..या बापालाच तुमच्या भविष्यासाठी या भोळ्या शंकरवरून हिटलर बनाव लागत..कारण त्याच्यात त्याच्या पोराचं हित गुंतलेलं असतं.. म्हणतात बाप मारतो.बाप ओरडतो.बाप शिव्या देतो.बाप काय काय बोलतो...पण मित्रांनो, तुमच्या जन्मापासून जे पण करत असतो ना ते फक्त आणि फक्त तुमच्यासाठीच करत असतो..कारण तो बाप असतो..बाप म्हणजे बापाचं असतो ..त्याला दुसरी व्याख्या नसते..आपल्या पायात फाटकी कातडी चप्पल वापरून स्वतःच्या मुलाला नायकीचे शूज घेऊन देत असतो ना,तो बाप असतो. जो स्वतः तो हजार-बाराशेचा डबा फोन वापरतो,पण मुलाचं कॉलेज सुरू झाल्यावर त्याला पहिल्याच दिवशी अँड्रॉइड चा दहा-बारा हजाराचा मोबाईल घेऊन देतो ना तो बाप असतो.दहा रुपयांचा वडापाव घेण्यासाठी दोन-तीन वेळा विचार करणारा तो बापचं असतो,पण मुलाच्या हितासाठी कशातच काटकसर करत नाही..त्याच्या शिक्षणासाठी चांगला क्लास लावतो,चांगले शिक्षण देतो..त्याला चांगल्या कॉलेज मध्ये घालतो..नको ती नको कामे करतो ,फक्त आपल्या पोराच्या हितासाठी.पण हीच पोर पुढं मित्रांत बाप काही बोला किंवा रागावला तर त्याची चेष्टा करतानी दिसून येतात..त्याला आर तूर करत असतात..के काय बोलत असतात..सगळेच नव्हे तर काही..काय माहीत ते बापाबद्दल काय विचार करत असतात..माझी मम्मी खूप चांगली,पप्पा नाहीत चांगले..हे असं खूप जणांना बोलताना ऐकलंय..बापाची किंमत काही जणांना तेव्हाच समजते ज्या वेळेस बाप नसतो,तो देवाघरी निघून जातो.बापाची किंमत बघायची असेल ना तर ज्याचा बाप नाही त्याच्याकडे बघा..ज्याच्या घरात बाप नसतो..त्याला ऍडमिशन घ्यायला एकटाच जावं लागतं..त्याच्यासोबत बाप नसतो..या जगात सगळं भेटत पण बाप कधी भेटत नसतो..आयुष्यात दुसरी संधी मिळते.दुसरी बायको मिळते.दुसरी प्रेयसी मिळते..पण एकदा टिळाआड गेलेला बाप परत येत नसतो..बापाची किंमत त्यादिवशी समजते ज्या दिवशी ते घरात नसतात किंवा बाहेरगावी गेलेले असतात..तोच घराचा कर्ता असतो.मित्रांनो, आयुष्यात त्या बापाला कधीच विसरू नका ज्यांनी सगळ्यांना विसरून तुम्हाला मोठं केलं..चांगल्या सोई-सुविधा दिल्या..शिक्षण दिल..बाप आपल्या हितासाठीच सांगत असतो..त्याच काही हित नसत..तो या जगाचा चांगला अनुभवी असतो.त्याने हे संपूर्ण जीवन जगलेले असते..त्याला वाटते आपण जे दिवस काढले,जे कष्ट केले तसे आपल्या मुलांनी करू नयेत असे वाटत असत.. त्याने आपल्यापेक्षा मोठया शिखरावर जावे असे त्याला नेहमी वाटत असते..मित्रांनो, नेहमी लक्षात ठेवा,,ते होते ना म्हणूनच तुम्ही या जगात आहात.. सगळ्यांना विसरलात तरी चालेल पण त्या बापाला कधीच विसरू नका..नेहमी त्याला आनंदी ठेवा..बापाची स्वप्ने पूर्ण करा..तुम्हाला या जीवनात कधीच काहीच कमी पडणार नाही..!!!
मित्रांनो,मनापासून वाचल्याबद्दल खूप खूप धन्यवाद !!

==================
==================

कोणीतरी लिहिलेली कविता आज सापडली ...खूप आवडते म्हणून शेअर करीत आहे

बाप ..........
आई घराचं मंगल्य असते, तर बाप घराचं
अस्तित्व असतो. पण घराच्या या
अस्तित्वाला खारंच आम्ही कधी
समजून घेतलेल आहे क? वडिलांना महत्त्व
असूनही त्यांच्याविषयी जास्त
लिहीलं जात नाही; बोललं जात
नाही. कोनताही व्याख्याता
आईविषयी बोलत राहतो. संत
महात्म्यांनी आईचच महत्व सांगीतलेल
आहे, देवधीकांनी आईचेच ग़ायले
आहेत.लेखकांनी, कवींनी आईचं
तोडंभरुन कौतुक केलं आहे. चांगल्या
गोष्टींना आईचीच उपमा दिली
जाते, पण बापाविषयी कुठेच फारसं
बोललं जात नाही. काहीं लोकांनी
बाप रेखाटला पण तोही तापट,
व्यसनी, मारझोड करनाराच.
समाजात एक दोन टक्के असे बाप
असतीलही पण चांगल्या
वडिलांनबद्दल काय?
आईकडे अक्ष्रुचे पाट असतात पण
बापाकडे संयमाचे घाट असतात. आई
रडून मोकळी होते, पण सांत्वन
वडिलांनाच करावं लागतं आणि
रडनाऱ्यापेक्षा सांत्वन
करणाऱ्यावरच जास्त ताण पडतो
कारण ज्योतीपेष्या समईचं जास्त
तापते ना! पण क्ष्रेय नेहमीच
ज्योतीलाच मिलत राहतं! रोजच्या
जेवनाची सोय करनारी आई आमच्या
लक्षात राहते पण आयुष्याच्या
शिदोरीची सोय करनारा बाप
आम्ही सहज विसरुन जातो.
सर्वांसंमोर आई मोकलेपणाने रडू शकते,
पण रात्रि उशित तोंड खुपसून
मुसमुसतो तो बाप असतो. आई रडते, पण
वडिलांना रडता येत नाही.
स्वतःच्या बाप वारला तरीही
त्याला रडता येत नाही, कारण
छोट्या भावंडाना जपायचं असत. आई
गेली तरीही रडता येत नाही, कारण
बहिनींचा आधार व्हायचं असतं.
पत्नी अर्ध्यावरच साथ सोडुन गेली
तर पोरांसाठी अक्ष्रुंना आंवर
घालावा लागतो.
जिजाबाईनीं शिवाजी घडवीला
असं अवश्यं म्हनावं पण त्याचवेळी
शहाजी राजांची ओटाताण सुद्धा
ध्यानात घ्यावी. देवकीचं यशोदेचं
कौतुक आवश्यं करावं पण पुरातून
पोराला डोक्यावर घेऊन जाणारा
वासुदेव सुद्धा लक्षात ठेवावा. राम
हा कौसलेचा पुत्र अवश्य असेल पण पुत्र
विभोगने तडफडून मरण पावला तो
पिता दशरथ होता.
वडिलांनच्या टाचा झिजलेल्या
चपलांकडे बघितलं कि त्यांचे प्रेम
कळते. त्यांचे फाटके बनीयन बघीतले
कीं कळतं, " आमच्या नशिबाची भोकं
त्यांच्या बनीयनला पडलीत".
त्यांचा दाढी वाढलेला चेहरा
त्यांची काटकसर दाखवतो. मुलीला
गाऊन घेतील, मुलाला शर्ट घेतील पण
स्वत: मात्र जुनी प्यांन्ट्च वापरतील.
मुलगा सलुनमध्ये वीस पंचवीस रुपये खर्च
करतो, मुलगी पार्लरमध्ये खर्च करते पण
त्याच घरतला बाप दाढीचा साबन
संपला म्हणून आंघोळीच्या साबनाने
दाढी करतो. बाप आजारी पडला
तरी लगेच दवाखान्यात जात नाही,
तो आजाराला घाबरत नाही पण
डाक्टर एखादा महीना आराम
करायला लावतील याची त्याला
भीती वाटते कारण पोरीचं लग्न,
पोराचं शिक्षण बाकी असतं, घरात
उत्पन्नाचं दुसरं साधन नसतं. ऐपत नसते
तरिही मुलाला मेडिकल,
इंजिनिअरींगला प्रवेश मिळऊन
दिला जातो, ओढातान सहन करुन
मुलाला दरमहीन्याला पैसे पाठवले
जातात. पण सर्वच नसली तरी काही
मुलं अशीही असतात की जे तखेला पैसे
येताच मित्रानां परमीट रुममध्ये
पार्ट्या देतात आणी ज्या बापानी
पैसे पाठवीले त्याच बापाची टिंगल
करतात. एकमेकांच्या बापाच्या
नावांनी एकमेकाला हाका
मारतात.
आई घराचं मंगल्य असते, तर बाप घराचं
अस्तित्व असतो. ज्या घरात बाप आहे
त्या घराकडे वाईट नजरेनं कोणीही
बघु शकत नही. कारण घरातला कर्ता
जिवंत असतो, तो जरी कहीही करत
नसला तरीही तो त्या पदावर असतो
आणि घरच्यांच कर्म बघत असतो,
साभाळत असतो.
कोण्त्याही परीक्षेचा निकाल
लगलयावर आई जवळची वाटते कारण
ती जवळ घेते, कवटाळते, कौतुक करते. पण
गुपचुप जाऊन पेढ्यांचा पुडा आणनारा
बाप कोनाच्याच लक्षात राहत
नाही. आजारातील आईची माया
खुप आठ्वते पण हॉस्पिट्लच्या
आवारात आणि औषधीच्यां
दुकानात अस्वस्थपणे वावरणारया
बापाची कोनीही दखल घेत नाही.
चट्का बसला, ठेच लगली, फटका
बसला तर "आई ग! " हा शब्द बाहेर
पडतो, पण रस्ता पार करतांना
एखादा ट्रक जवळ येऊन ब्रेक दाबतो
तेव्हा "बाप रे!" हाच शब्द बाहेर पडतो.
छोट्या संकटासठी आईचालते पण
मोठ्मोठी वादळ पेलताना बापच
आठवतो. काय पट्तय ना?

==================
==================

"बाप"

तो बाप असतो...

तो बाप असतो,
एका हाकेसाठी आसूसलेला असतो,
कुटुंब जपण्याच्या ध्यासात,
त्याची अर्धी राहिलेली स्वप्न कधीही शब्दातून मांडत नसतो.

एकच विचार लेकरांच्या भविष्याचा,
अन, एकच ध्यास त्यांच्या स्थैर्याचा,
तोच घेऊन तो जगत असतो,
त्याला हव्याहव्याश्या वाटणाऱ्या गोष्टी राहिल्या तरी चालेल,
पणं, लेकरां साठी तो कायम झटतं असतो.

कर्ज काढून कधी घर बांधत असतो तर,
कर्ज काढून कधी लेकरांना शिकवत असतो,
कर्ज काढून कधी तरी पत्नीला ही चार दोन दागिने घेत असतो.
पण, कर्ज काढून कधीही स्वतःला किमान एक सदराही घेत नसतो.

हिशोबाच्या वह्या रोज घेऊन तासन तास बघत असतो,
अन त्यातली गोळाबेरीज करता करता स्वतःचेच स्वत्व विसरून जात असतो.

वाहाण पायातली फाटली तरी तीच गोड मानून तो वावरत असतो,
पण तीच वाहाण मुलाच्या पायात बसता त्याला मात्र नविन घेऊन देत असतो.
स्वार्थ हा शब्दच ज्याच्या कोषात नसतो,
देत देत देत रहाणे हाच भाव त्याच्या मनी असतो.

तो बाप असतो, एका हाकेसाठी आसूसलेला असतो.

त्याच्या हर एक कृतीतून तो शिकवत असतो,
कधी अबोल्यातून तर कधी रागवून परिस्थीती कशी लढवायची हेच सांगत असतो.

आई म्हणजे वसुधा असते तर बाप म्हणजे अमर्याद आकाश असतो,
ह्या दोहों शिवाय मनुष्य जीवनात उभाच राहू शकत नसतो.

तो एकवेळ जत्रेत फुगे घेत नसतो,
पण दरवर्षीच्या लेकराच्याच वाढदिवसाला एक नविन बचत पॉलिसी काढत असतो,
वर्तमानातील क्षणिक आनंदा पेक्षा, भविष्यातल्या चिरंतन सुखाचाच कायम विचार करत असतो.

छंद हा कितीही चांगला असला,
तरी तो पोटाचा प्रश्न सोडवत नसतो,
मनास कितीही समाधान देत असला तरी,
भविष्याची शाश्वत शाश्वती देत नसतो,
त्यासाठी नोकरी धंद्या शिवाय पर्याय नसतो,
छंदात मन रिजवून आर्थिक स्थैर्यात अडकण्या पेक्षा
नोकरी/धंद्यात मन रुजवून
भविष्य सुकर करायला तो वारंवार सांगत असतो.

सचोटी आणि नियामितपणा हाच आयुष्याचा पाया असतो,
ह्या दोनच उक्तिं वर खरे तर हा देह उभा असतो,
ह्याच गोष्टी अंगी बाळगल्या तरीही आयुष्याच्या प्रवास खुप सुखकर होत असतो.

अखेर,

लक्षावधी लोकांना जरी दिसत असली पांडुरंगा मध्ये माऊली,
तरी आमच्या साठी तो लेकुरवाळा बापच असतो.
बेधुंद पणे फिरणाऱ्या लेकरांसाठी माथ्यावरचं छत असतो.
पाऊले डगमगली जरी, तरी, भीऊ नकोस मी तुझ्या पाठीशी आहे हेच कायम तो वदत असतो.
==================
=====================

बाप असतो तेलवात,
जळत असतो क्षणाक्षणाला,
हाडांची कडे करून,
आधार देतो मनामनाला...!!!

~~~वडिल दिवसाच्या हार्दिक शुभेच्छा~~~
============================
======================
बाप मात्र स्वतःसाठी कधी जगलाच नाही...

वडिलांची ओळख काहीजण हिटलर तर काहीजण बुलडाॅग करतात,
काहीजणांना तर वडिल दगडासारखा कणखर वाटतो,
पण दगडासारखा कणखर वाटणारा हाच आपला बाप,
स्वतःसाठी कधी क्षणभर तरी जगायचा का हे मात्र विसरतात...

आईच्या डोळ्यातल्या आश्रुंसाठी बाबा जगायचा,
मुलांच्या असणार्‍या काळजीपोटी बाबा जगायचा,
कुटुंबाच्या सुखाःसाठी, प्रेमापोटी बाबा जगायचा,
पण स्वतःसाठी कधी क्षणभर जगलाच नाही बाबा...

मुलांच्या शालेय शिक्षणासाठी पाण्यासारखा पैसा खर्च करणारा बाबा,
मुलांना उच्चशिक्षीत करण्याची जिद्द मनात ठेवणारा बाबा,
मुलांना स्वतःची एक वेगळी ओळख निर्माण करून देणारा बाबा,
मात्र स्वतःसाठी कधी जगलाच नाही...

मुलांना खांद्यावर घेऊन सारं जग दाखवत फिरवणारा बाबा,
तर मुलांना पाठीवर घेऊन घोडागाडी होऊन मिरवणारा बाबा,
मुलांना जगाची एक वेगळी ओळख निर्माण करून देणारा बाबा,
स्वतःसाठी कधी क्षणभर आनंदाने जगलाच नाही...

मुलगा आजारी पडला, मुलगी आजारी पडली,
त्यामुळे दिवस रात्र काळजी करणारी आई जाणवते आपल्याला,
पण त्याच काळजीपोटी दिवस-रात्र आतल्या-आत
धुमसत राहणारा, घुसमटत राहणारा बाबा कधीच नाही जाणवला आपल्याला,
खरंच आपल्या काळजीपोटी आश्रु ढाळणारा बाप स्वतःसाठी कधी जगलाच नाही...

मुलीच्या लग्नात सासरच्यांच्या सगळ्या ईच्छा पूर्ण करणारा बाबा,
माझ्या लेकीला फुलासारखं जपा म्हणून हक्काने सांगणारा बाबा,
लेकीला आपल्या कवेत घेऊन सासरी पाठवताना ढाय-मोकळून रडणारा बाबा,
मात्र स्वतःसाठी कधीच नाही जगायचा...

लग्न होऊन तीच्या सासरी गेलेल्या मुलीसाठी,
तीच्या आईच्या प्रेमाची ओढ नेहमीच जाणवत असे,
पण पाणावलेल्या डोळ्यातले अश्रू मुठीत धरून,
कर्जाचे हप्ते फेडणारा बाप आपल्याला कधीच कसा नाही जाणवायचा,
खरंच बाप मात्र स्वतःसाठी कधीच नाही जगायचा...

बाबा नेहमी कुठल्यातरी काळजीत असायचा,
कुठल्यातरी विचारात बाबा नेहमी हरवलेला दिसायचा,
मनाशी दडलेली सगळी काळजी दूर करून,
जेव्हा तो नव्या उमेदीने संकटांना सामोरे जायचा,
तेव्हा मात्र सारं भान विसरून तो पुन्हाः कामाला लागायचा,
पण तो बाप मात्र स्वतःसाठी कधीच नाही जगायचा....

कित्येक वर्ष प्रभू श्रीराम देखील,
पुत्रविचारांमुळे भावूक असायचे,
पुत्रविचारांमुळे भावुक झालेले प्रभू श्रीराम(एक वडिल),
मात्र स्वतःसाठी कधीच नाही जगायचे...

काय सांगावी एका बापाची महती,
जो स्वतःच्या सुखाःसाठी न जगता,
मुलांच्या भावी आयुष्यासाठी जगला,
तो बाप मात्र स्वतःसाठी कधीच नाही जगायचा...

तो फक्त आणि फक्त आपल्या कुटुंबासाठीच जगला...
===================
==================
खूप सुंदर लिहिले आहे ...😰...

बाप माझा कधी जगलाच नाही ...😰...

जन्माला घातलं पण बालपण आईच्या कुशीत गेलं,
बापाला वाटूनही झोपताना कधी कुशीत घेता आलं नाही,
खरंच बाप माझा कधी जगलाच नाही...

शाळेत पाठवून कर्तव्य केलं,
आईनेच मग पुढचं कर्तव्य पार पाडलं,
कामाच्या ओझ्याखाली ईच्छा असूनही अभ्यास कधी घेता आला नाही,
खरंच बाप माझा कधी जगलाच नाही...

प्रत्येक आनंदाला आईचे हास्य पाहून हसलो आणि दुःखाला अश्रू पाहून रडलो,
पण माझ्या प्रत्येक आनंदासाठी स्वतःचा आनंद विसरून गेलेला बाप मला कधी दिसला नाही,
खरंच बाप माझा कधी जगलाच नाही...

माझ्या आजारपणात आई कायम जवळ बसून रडत होती
तिला मी विसरू शकलो नाही,
पण बाहेर डॉक्टर ला भेटून उपचारासाठी खस्ता खाणारा बाप मला कधी दिसलाच नाही,
खरंच बाप माझा कधी जगलाच नाही...

नोकरीसाठी आईने केलेली प्रार्थना बघून हळवा झालो,
पण बापाने चार ठिकाणी टाकलेल्या शब्दाची किंमत कधी कळलीच नाही,
खरंच बाप माझा कधी जगलाच नाही...

लग्न लावून सुखाने संसार करा म्हणणाऱ्या आईचे प्रेम आटलेले कधीच जाणवले नाही,
पण डोळ्यात सुख आणि आनंदाच्या पाणावलेल्या कडा जपून
खर्चाचे हफ्ते भरणारा बाप कधी दिसलाच नाही,
खरंच बाप माझा कधी जगलाच नाही...

मोठा असूनही आयुष्यभर आईच्या मायेने लहान असलेला मी,
मृत्यू झाल्यावर अर्धी संपत्ती नावावर करून गेलेला बाप मला कधी कळलाच नाही,
खरंच बाप माझा कधी जगलाच नाही...

कोणी लिहले माहीत नाही
पण खूप अर्थपूर्ण लिहले आहे...

´*•.¸(*•.¸♥¸.•*´)¸.•*´
♥«•°माझे बाबा°•»♥
.¸.•*(¸.•*´♥`*•.¸)`*•.
┇┇┇┇
┇┇┇♡
┇┇♡
┇♡
====================
===================

 कुठलीही मुलगी जर डोळे झाकून एखाद्या पुरुषावर विश्वास ठेवू शकते तर तो फक्त तिच्या वडिलांवर.संस्कार देणारी आई असली तरी ते संस्कार जपणारा बापच असतो.संयम देणारी आई असली तरी खंबीर बनवणारा बापच असतो.कामावरून येताना रोज न चुकता खाऊ आणणाराही बापच असतो.
लेकीला नाजूक कळीसारखा सांभाळणारा आणि
लेकीसाठी तळमळ असणारा बापच असतो.म्हणजे बघा लेकीच्या प्रत्येक सुखासाठी झटणाराहि बापाच लेकीचा सुखासाठी रोज मर -मर जगणारा बापच असतो.
आणि शेवटी मुलगी म्हणजे परक्याचे धन हे कटू सत्य पचवणाराही बापच असतो.आपल्या लेकीचा हात परक्याच्या हाती देताना आतून तुटणारा बाबाच असतो.
ज्या लेकीला २०-२५ वर्षे जीवाच्या पलीकडे सांभाळले तिला एका क्षणात परक्याच्या हातात देताना त्याचे हृदय काय तुटत असेल ह्याची कल्पनाही करता येणार नाही.अर्ध्यात धागा तुटल्याची ती वेदना कोणीच समजू शकणार नाही.दिल्या घरी सुखी रहा म्हणताना " मनातून खचलेलाही बापच असतो.
असा हा बाप त्याच्या लेकीचे सर्वस्व असतो.
आणि फक्त लेकच तिच्या बाबाचे मन ओळखू शकते.लेकीचा स्वतःपेक्षा जास्त विश्वास तिच्या बाबांन वर असतो.
लग्नानंतर मुलीचे नाव जरी बदलले तरी तिचे बाबा बरोबरचे नाते कधीच बदलत नाही.ती शेवटपर्यंत तिच्या बाबाची राजकुमारीच असते ....

आईच गुणगाण सार जग करत म्हटलं आज लिहावं त्या बाप बद्दल जो आपल सर्वस्व मुलीचा जिवासाठी लावतो ..एक मी लिहलेली कविता सादर करतो आहे ...


कविता - - written by अनिकेत वाघमारे

आपण आयुष्यभर आईचं गुणगाण खुप करतो...
पण बिचारा बापाच धावपड करून रक्ताच पाणी करतो..............

संकट प्रसंगी बापच धावून येतो
आपण फक्त आई-आईच करत बसतो .............

आईकडे असते संस्कारची किल्ली
तर बाप असतो संयमाचा गुरुकिल्ल्ली.............

सदा आठवते जेवण बनवणारी प्रेमळ आई
पण त्याच शिदोरीची सोय हा बापच रोज पाही...........

काटकसर करुन खर्चाला देतो पौकेटमनी
स्वतःह मात्र वापरतो शर्ट-पॅन्ट जुनी रे जुनी...........

घरी बाप आटपतो बिन साबणाची दाढी
पण मुलांना घेतो नवी साडी, नवी गाडी.................

वयात आल्यावर मुल आपल्याच विश्वात मग्न
बापाला दिसते मुलांच शिक्षण....पोरीचे लग्न

जिवंतपणी पूर्ण करावी आई वडिलांची सर्व इच्छा
त्यांना समजुन घ्यावं....हीच शेवटची इच्छा ..............

- अनिकेत वाघमारे ✍️ ✍️

आजचा काळात मुलगी झाली की तिला " झाली पोर न जीवाला घोर " अस काही समजणारी लोक अजूनही आपल्या समाजात आहे.म्हणतात की फक्त मुलगा च वंशाचा दिवा लावू शकतो ...गर्भपात ...कन्याभ्रूण हत्या आजपण आपल्या समाजाला लागलेली कीड आहे.जे लोक मुला मुलीत फरक समजतात त्यांनी हा लेख एकदा जरुरू वाचावा .....

खर तर आयुष्य काय असते समजण्यासाठी
सर्वांना पोटी एक मुलगी जरूर असावी........

बापाला घास भरवण्यासाठी ...
रोज संध्याकाळी,दमलास का रे बाबा म्हणण्यासाठी...
लगेच राग सोडून, बाबाला मिठी मारण्यासाठी...
बाबाचे अश्रू हळूच पुसण्यासाठी...
रडू नको ना बाबा म्हणण्यासाठी...
शाळेत सोडायला तूच ये असं हट्ट धरण्यासाठी...
आई पेक्षा मला बाबा आवडतो, असं म्हणण्यासाठी ...
शेवटी .....
बापाला कन्यादानाचे सुख देण्यासाठी ...
पोटी एक मुलगी जरूर असावी...

कसा वाटला मित्रांनो माझा हा छोटासा लेख......?
खरं तर या विषयावर मी अजून खूप छोटा आहे,एखादया मुलीने हा लेख तिचा बाबांनसाठी जर लिहला असता तर मला खूप आनंद झाला असता.

जेव्हा एक बाप रडतो ......😭😭
=================
=================
पप्पा तुम्ही असता तर...
आईच्या डोळ्यांत आनंद पाहिला असता...
कुठलाही फॉर्म भरताना माझा हात थरथरला नसता...
बाळ! तू कुणाचा मुलगा असं कुणी विचारता जीभ अडखळली नसती...
पप्पा तुम्ही असता तर सावली परकी झाली नसती...!!!

पप्पा...!!! पाठीवरच्या शबासकीला मुकलो
कधी चुक झाली असेल तर त्या धारदार आवाजाला मुकलो...

लहानपण होतं कुठे...???
मला नाही माहित...

शाळेत जाताना,
त्या तुमच्या हातातल्या बोटाला मुकलो,
कधी लाडात अलोच असेल तर, तुमच्या त्या गोड-गोड पाप्याला मुकलो...

कसं वाढलो आम्ही...???
मला माहित नाही...
कसे होतात तुम्ही...???
मला आठवत नाही...

कधी कामावरून आला असाल तुम्ही...
तुम्ही आणलेला खाऊ नसेल मिळाला...
कधी माझ्याशी खेळताना...
बसायला तुमचा खांदा नाही मिळाला...

खरच पप्पा तुम्ही असता तर...
कुणी बापावरून बोलल्यावर
माझी मान खाली गेली नसती...
कुणी बाप-लेकांना भेटताना पाहिल्यावर
डोळ्यांतून अश्रुंची धार ओसरली नसती...

पप्पा.........जगलो
कारण आईला ताठ मानेनं जगवायचं होतं...
पप्पा.........जगलो
कारण तुमचं नाव राखायचं होतं...
पप्पा.........जगलो
कारण तुम्ही दिलेलं आयुष्य तुम्हालाच जगुन दाखवायचं होतं...
पप्पा.........जगलो
कारण त्या वेड्या ममतेच्या डोळ्यांत कधीतरी सुख पहायचं होतं...

पप्पा...पप्पा मला चॉकलेट आणा
पप्पा...पप्पा मला कपडे आणा
पप्पा...पप्पा मला फिरायला न्या
फिरता-फिरता पप्पा मला एक Ice-cream द्या

पप्पा...मला चॉकलेट नको
पप्पा...मला कपडे नको
पप्पा...मला फिरायला पण नाही जायचं
फिरता-फिरता Ice-cream पण नाही खायचं
पप्पा...मला हवे आहात फक्त तुम्ही...!!!

पप्पा तुम्ही असता तर...
एकदा तरी मला तुमच्यापशी हट्ट करता आला असता
रात्री तुमच्या कुशीत झोपण्याचा आनंद घेता आला असता

पप्पा...सगळे म्हणतात...
तुम्ही खुप चांगले होता
तुम्ही खुप हसरे होता

पप्पा...लहानपणी सगळे मला म्हणायचे, तुझे पप्पा देवाघरी गेले

पप्पा...तुम्ही अजुनही देवाघरीच आहात का हो?
कसं असतं हो देवाचं घर?

विचाराना त्या देवाला, का गेलात तुम्ही आम्हाला सोडून
जीवनाशी बांधलेली नाळ, अशी आर्ध्यावरच तोडून...

मी देवाघरी आल्यावर त्याला नक्की विचारीन...
कसं होतं तुमचं अस्तित्व मग मीही पाहीन...

पण, पप्पा...तरी मला एक प्रश्न पडतो...!!!
तुम्ही नक्की कसे होता...???

पप्पा...मी पास झालो, तुम्हाला कळलं का?
पप्पा...मी आजारी आहे, तुम्हाला कळलं का?

पप्पा तुम्ही असता तर...
आजारी असताना तुम्ही आणलेला बिस्कीटचा पुडा मिळाला असता
आईने कधी मारताच तुमचा आडोसा मिळाला असता

पप्पा...कधी चुकल्यावर मला शिक्षा करायला तुम्ही नव्हता
पप्पा...कधी खेळताना पडल्यावर, जखमेवर फुंकर घालायला तुम्ही नव्हता

पप्पा...तुम्हीच सांगाना...

एखाद्या चौकटीची एक बाजू तुटल्यावर किती पोकळी निर्माण होते...???

पप्पा...दादाचं लग्न झालं,
तुम्ही नव्हता...की होता...???
तुम्ही होता पप्पा...
म्हणूनच तर, पत्रिका वाटल्या गेल्या
म्हणूनच तर, पाऊस पण पडला
अन् म्हणूनच तर, त्या लग्नासाठी मांडव पण अपुरा पडला

पण मी...??? मी कुठे होतो पप्पा तेव्हा...???
मला नाही आठवत...
मला नाही आठवत...

माझ्याकडून काही चुकलं तर नाहीन् पप्पा...???

पण पप्पा...त्याच्या लग्नात तुम्ही असता तर...

पप्पा...आम्ही जगू
तुमचे संस्कार जपायचेत
पप्पा...आम्ही जगू
तुमचे विचार रूजवायचेत
पप्पा...आज मला तुमची गरज आहे...
पप्पा...मला नोकरी मिळालीय

पण...
तुमची शबासकी नाही मिळाली
तुम्ही खुश होऊन आणलेले पेढे
माझ्या चेहऱ्यावरून, केसांतून फिरवलेला हात
अन् मला मारलेली घट्ट मिठी...
द्याल का कधी मला...???

पप्पा...आईने घास भरवला,
पण, ठसका लागल्यावर पाणी द्यायला तुम्ही हवा होता...
पप्पा...आईने बोट धरून चालायला शिकवलं,
पण, खांद्यावर उचलून घ्यायला तुम्ही हवा होता...
पप्पा...दादाने सायकल शिकवली,
पण, तोल सावरायला तुम्ही हवा होता...
पप्पा...दादाने प्रेमाने समजावलं,
पण, कधी-कधी रागवायला तुम्ही हवा होता...

खरंच पप्पा तुम्ही असता तर...
पोरका असल्याची जाणीव झाली नसती
चालता-बोलता, ऊठता-बसता तुमची सारखी आठवण झाली नसती

पप्पा...आम्ही असं काय पाप केलं होतं की आमच्याच वाट्याला हे? का हो?

पप्पा...

करणार कशी मी कवीता तुमच्यावर,
तुम्ही त्यात मावणार नाही...
चार ओळीत सांगण्यासारखे शब्द,
आता सुचणार नाही...

सोनचाफ्याचं फुल तुम्ही,
सुगंध कुपीत ठरणार नाही
बाप नावाच्या देवाचा,
थांग कधीच लागणार नाही...

पप्पा...एक मात्र सांगतो
केला खरा आज सायास,
तुम्हाला थोडं शोधण्याचा...
शोधला तेवढा सांगितला,
आधार आमच्या असण्याचा...

एक मात्र खरं,
तुमच्याशिवाय जमत नाही...
आई मार्फत बोललं तरी,
बोलल्याशिवाय राहवत नाही...

बाप नावाच्या पारिजातकाचं,
असंच काहीसं जीणं असतं...
ते समजून घेणासाठी,
प्रत्येकाला बापंच असणं भाग असतं...

खरंच पप्पा तुम्ही असता तर...
ममतेचा हा डोह तुडुंब भरला असता...
खरंच पप्पा तुम्ही असता तर...
प्रेमावरचा विश्वास इतक्या लवकर उडाला नसता...

पप्पा तुम्ही असता तर...
जग थोडं लवकर जिंकलं असतं...
कुणा बाप-लेकाचं प्रेम नजरेत खुपलं नसतं
पप्पा तुम्ही असता तर...
जगण्याला एक आधार आला असता
मरता-मरता जगणारा जीव आज इतका व्याकुळ झाला नसता

पप्पा तुम्ही असता तर...
जगण्याचं ओझं वाटलं नसतं
तुमच्या नसण्याचं दु:ख आज मनी दाटलं नसतं
पप्पा तुम्ही असता तर...
अश्रुरूपी वादळं ऊठली नसती
पाण्याने डबडबणारी नयनतळी इतक्या लवकर आटली नसती

पप्पा तुम्ही असता तर...
आम्ही सुद्धा हसलो असतो
हसता-हसता कधी अलगद तुमच्या कुशीत शिरलो असतो
पप्पा तुम्ही असता तर...
डोक्यावरचं छत हरपलं नसतं
तुमच्या या बछड्याचं कोवळं मन कधी करपलं नसतं

पप्पा तुम्ही असता तर...
जगण्याला काही औरच मजा आली असती
खरंच पप्पा तुम्ही असता तर...
आज सावली परकी झाली नसती
आज सावली परकी झाली नसती...!!!
================
================
बापाची गोष्ट

बापाचं नाव रामचंद्र
चंद्र कधीच काढून पोराच्या हाती खेळायला दिला होता
म्हणून फक्त मरताना म्हणावयाचा शब्द राम !
पोटाला चार इंची व्यासाचे काळेनिळे छिद्र..... ..
बाकी कसल्या बसल्या नळ्या लावलेल्या,
पाणी न लागलेल्या बोअर वेल सारखे
खोलवर गेलेले शुष्क डोळे...
छातीचा भाता चालतो,म्हणून श्वास आहे म्हणायचं !
डॉक्टरांनीही बापाची आशा बाप्पावर सोडलेली...

कितीही प्रेमळ असला तरी
नजरेतला धाक कायम असणारा
कधी कधी हात उगारणारा
ताठ कण्याचा बाप .... ..
आज गोळा होऊन पडला होता ...
बहुदा काही तासांचाच खेळ उरला होता..!

कधी एखादी गोळीही न घेताना दिसलेला बाप
औषधांच्या उग्र दर्पाने भारलेल्या दवाखान्याच्या बेडवर
शेवटचे दीर्घ श्वास संपवत होता...
आई कोपऱ्यात मृत्युंजय वाचत होती
आणि मला माझा बाप हवा होता !


डॉक्टरांनी डोळ्यात टॉर्च मारला
पण बुब्बुळांची हालचालही न करता बाप निघून गेला होता..
तो गेला तसा बाप शब्दातला रामही गेला होता ..
आता उरले आठवणीत खोलवर कुठेतरी,
अजिबात राम नसलेले बाप नावाचे सुतक !

माहीत असला नसला, जीवंत असला नसला
तरी निसर्गतः जन्मणाऱ्‍या प्रत्येकालाच असतो,
आईच्या बरोबरीने एक बाप ..!

बाप म्हणजे बाप, बाप म्हणजे आधार
बाप म्हणजे आईच्या उबदार मायेला
कणखर कण्याचा धाक !
बाप म्हणजे चालता चालता धडपडताना पकडायचं बोटसुध्दा..
आणि दहा दिशात भरकटून भरकटून
हताश झाल्यावरसूध्दा माथा टेकवायला
सुरक्षीत घरट्याचं दार म्हणजे बापच !

पहील्या दिवशी रडत रडत आकांडतांडव घातला तरी
खंबीरपणे शाळेत ढकलून, निघून येणारा तोही बापच !
वीजा कडाडणाऱ्‍या भर पावसात छत्री घेऊन घरी कडेवरून
घेऊन जायला येणारा असा आठवतो तोही बापच !

प्रगती पुस्तकावर काही वाईट शेरा नसला तरी,
ज्याला दाखवताना धाकधूक व्हायची
तो प्रगतीच्या रस्त्याला धाडणारा तोही तोच तो बाप !

आईही कतृत्ववान असतेच
अन बापाच्या पोटातही माया असते..,
तरीही या स्त्री-पुरुष समतेच्या युगातही
माया आईची असते आणि कर्तुत्व बापाचेच

परवाच खांदा द्यायला गेलो होतो कोणाच्या तरी बापाला ..!
तिथे स्मशानात बोलता बोलता कोणीतरी कुजबुजले,
“ काय सांत्वन करणार ? ज्याचा जातो त्यालाच कळतो बाप. ”
आणि भडभडून आठवण आली आठवणीत गेलेल्या बापाची..!
हमसुन हमसुन रडलो... ..
जेव्हा होता तेव्हा कळला नाही.. कळला तेव्हा उरला नाही तो बाप !

शेवटी मीच माझा बाप होऊन, माझ्यातल्या बापाचं सांत्वन करु लागलो..
जो जातो, तो कान का ठेवून जातो ?
ठेवले जरी कान अगदी निट जपून...
तरी त्यातला ऐकणारा कुठे शिल्लक असतो ?

लागलेल्या दह्यातलं विरजण बाजुला का करता येतं ?
मग मागायचा ठरवला तरी,
मागायचा कसा बाप्पाला आपला गेलेला बाप ?
आणि गेलेला असला तरी, जाण्यासाठी मुळात
आपल्याला होता तरी बाप !
त्या बिचाऱ्‍या बाप्पाला,.. आठवणीत ठेवायला तरी,
असतो का कधी बाप.. ?

जाण्याचं दुःख तर प्रत्येकालाच असतं
म्हणून का कण्याने उन्मळून घ्यायचं ?
नाही राहीलो कण्यानं ताठ तर
जर असता आता बाप
तर काय वाटलं असतं त्याला ?
म्हंटला असता ना तो की,
' अरेरे माझा बच्चा कणा मोडून, सरपटणारा प्राणी झाला ! ? '
आणि म्हंटला असता पुढे आणखी
' जरा चाचपड तुझ्या गात्रागोत्रात , आहे मी तुझ्याच कणाकणात ...,
विरजण दिसत नसलं तरी वेड्या
तेच तर सगळ्या दह्यात पसरलेलं असतं ! '
उलट आता पूर्ण दही म्हणून लागायचं
अन आपल्या बापाच्या नातवंडा पतवंडांसाठी
विरजणाला म्हणून उरायचं ?
बापाचं बाप सामर्थ्य आता आपल्या मणक्यात ओतायचं !
कितीही संकट आली तरी बापासारखंच
धीराने हसायचं !..
तेव्हा आधाराला कुशीत जायचो ..,
आता आपण पिल्लांना कुशीत घ्यायचं !

येणारा जातच असतो
मात्र जायच्या आधी नुसतंच जन्म देऊन नाही,
पूऱ्‍या सामर्थ्याने आई किंवा बाप व्हायचं !

असंच तर असतं अरे जगायचं !
आधी कोणाच्या अंगा खांद्यावर खेळायचं !
मग उभ्या अंगाने कोणाच्या खांद्याला जायचं !
आणि
शेवटचं पुन्हा आपलं रीकामं अंग
कोणाच्या खांद्यावरून जायचं !
-आशुतोष राम आपटे
[ आपट्याची पानं ]
kavita on father marathi
poems on father-daughter relationship
marathi kavita on father and daughter
poem on parents in marathi
marathi kavita baap
father quotes in marathi language
baap kavita in marathi
charoli in marathi on mother
quotes on father in marathi
retirement speech for dad in marathi
baba vr kavita
baba chi athavan kavita
aai bapachi marathi kavita
sun marathi kavita
daughter quote in marathi
full kavita in marathi
poem for mom and dad anniversary in marathi
poem on father in hindi
birthday wishes for father
happy fathers day poem in marathi
marathi poem on parents
bapavar kavita
maze baba poem in marathi
father's day special kavita in marathi
babanchi athavan kavita
maharashtra varun kavita
marathi aai baba kavita

Upanayanam Yagnopavit Mantras






upanayana mantra in telugu
vedarambha samskara
upanayanam celebration
upanayanam wishes in english
utsarjana ceremony
upanayanam age for brahmins
upanayanam cost
vaidic dharma sansthan astrology
vaidicpujas org bangalore ashram
art of living upakarma
upanayanam procedure in tamil
art of living wedding cost
upanayanam procedure in telugu
upanayanam muhurtham rules
upanayanam invitation
gayatri mantra
upanayanam dates in 2019
vedarambha
upanayanam slokas
uthakashanthi
upanayanam in dakshinayana
odd number age for upanayanam
yagnopavit mantra in sanskrit pdf
yagnopavit ceremony meaning
yagnopavit kashmiri
yagnopavit in gujarati
yagnopavit ceremony invitation card
yagyopaveet mantra meaning
upanayanam pooja list in telugu
books on upanayanam telugu
checklist for upanayanam
upanayanam charges
smartha upanayanam
upanayanam blessings
art of living upanayanam kit
upanayanam images
vdst in vastu
upanayanam gifts
upanayanam wishes
upanayanam in telugu
yagnopaveetham changing mantra pdf
upaveetham meaning
can we change poonal in evening
yagnopavit images
jandhyam
yajur upakarma 2019 vaishnava

Tulsi Wedding Mangalashtak in Marathi - तुळशीच्या लग्नाची मंगलाष्टकं

तुळशीच्या लग्नाची मंगलाष्टकं



स्वस्ति श्री गणनायकं गजमुखं, मोरेश्वरं सिद्धिदं ।

बल्लाळो मुरुडं विनायकमहं, चिन्तामणि स्थेवरं ||

लेण्याद्रिं गिरिजात्मकं सुरवरदं, विघ्नेश्वरम् ओज़रम् |

ग्रामे रांजण संस्थितम् गणपतिः, कुर्यात् सदा मङ्गलं || १ ||


गंगा सिंधु सरस्वती च यमुना, गोदावरी नर्मदा ।

कावेरी शरयू महेंद्रतनया शर्मण्वती वेदिका ।।

क्षिप्रा वेत्रवती महासुर नदी, ख्याता गया गंडकी ।

पूर्णा पूर्ण जलैः समुद्र सरिता, कुर्यातसदा मंगलम ।। २ ।।


लक्ष्मी: कौस्तुभ पारिजातक सुरा धन्वंतरिश्चंद्रमा: ।

गाव: कामदुधाः सुरेश्वर गजो, रंभादिदेवांगनाः ।।

अश्वः सप्त मुखोविषम हरिधनुं, शंखोमृतम चांबुधे ।

रत्नानीह चतुर्दश प्रतिदीनम, कुर्वंतु वोमंगलम ।। ३ ।।


राजा भीमक रुख्मिणीस नयनी, देखोनी चिंता करी ।

ही कन्या सगुणा वरा नृपवरा, कवणासि म्यां देईजे ।।

आतां एक विचार कृष्ण नवरा, त्यासी समर्पू म्हणे ।

रुख्मी पुत्र वडील त्यासि पुसणे, कुर्यात सदा मंगलम ।। ४ ।।


लक्ष्मीः कौस्तुभ पांचजन्य धनु हे, अंगीकारी श्रीहरी ।

रंभा कुंजर पारिजातक सुधा, देवेंद्र हे आवरी ।।

दैत्यां प्राप्ति सुरा विधू विष हरा, उच्चैःश्रवा भास्करा ।

धेनुवैद्य वधू वराशि चवदा, कुर्यात सदा मंगलम ।। ५ ।।


लाभो संतति संपदा बहु तुम्हां, लाभोतही सद्गुण ।

साधोनि स्थिर कर्मयोग अपुल्या, व्हा बांधवां भूषण ।।

सारे राष्ट्र्धुरीण हेचि कथिती कीर्ती करा उज्ज्वल ।

गा गार्हस्थाश्रम हा तुम्हां वधुवऱां देवो सदा मंगलम ।। ६ ।।


विष्णूला कमला शिवासि गिरिजा, कृष्णा जशी रुख्मिणी ।

सिंधूला सरिता तरुसि लतिका, चंद्रा जशी रोहिणी ।।

रामासी जनकात्मजा प्रिय जशी, सावित्री सत्यव्रता ।

तैशी ही वधू साजिरी वरितसे, हर्षे वरासी आतां ।। ७।।


आली लग्नघडी समीप नवरा घेऊनि यावा घरा ।

गृह्योत्के मधुपर्कपूजन करा अन्तःपटाते धारा ।।

दृष्टादृष्ट वधुवरा न करितां, दोघे करावी उभी ।

वाजंत्रे बहु गलबला न करणे, लक्ष्मीपते मंगलम ।। ८ ।।



marathi mangalashtak
batu mangalashtak in marathi
mangalashtak geet
mangalashtak download pagalworld
mangalashtak marathi movie mp3 song download
marathi mangalashtak pustak
tulsi vivah song download mp3
mangalashtak mp3 dj download

विवाह मंगलाष्टक मराठी
मराठी मंगलाष्टके पुस्तक
नांदा सौख्य भरे कविता
शिव मंगलाष्टक
हळदीची गाणी lyrics
गंगा सिंधु सरस्वती च यमुना गोदावरी नर्मदा
मंगलाष्टक लग्नाचे
घाणा भरणे
विवाह स्तोत्र
देवक बसवणे
गंगा सिंधु सरस्वती
तुळशी विवाह माहिती मराठी
तुळशी वृंदावन माहिती
तुलसी विवाह का इतिहास
दगडी तुळशी वृंदावन
तुळस बी उपयोग
तुळशीच्या पानांचा काढा

Birds information in Marathi Language for project


पक्षी म्हणजे काय?

एका पक्ष्याचे वर्णन 'फेदर बायपिड' असे केले गेले आहे. हे वर्णन योग्य आणि तंतोतंत आहे आणि इतर कोणत्याही प्राण्यांना लागू नाही.

पक्षी कशेरुकयुक्त उबदार रक्ताचे प्राणी आहेत. म्हणजेच ज्याचे तापमान कमीतकमी स्थिर आणि आसपासच्या तापमानापेक्षा स्वतंत्र राहते. हे सरपटणारे प्राणी, उभयचर व मासे यांच्या विरोधाभासी आहे. उदा. तापमान जे तापमान बदलते आणि त्यांच्या सभोवतालच्या शीतलतेसह.

सम तापमान राखण्यास मदत करण्यासाठी, पक्ष्याचे मुख्य भाग नॉन-कंडक्टिंग पंखांनी झाकलेले असते - त्याचे मुख्य वैशिष्ट्य - जे रचना आणि व्यवस्थेच्या तपशिलामध्ये पक्ष्याच्या कोणत्या गटातील जीवनशैली प्रतिबिंबित करते. उदाहरणार्थ, डक किंवा ग्रीब सारख्या जलचर पक्ष्याच्या खाली असलेल्या जाड, मऊ, नीट वंगलेल्या आच्छादनाची तुलना विचित्र, अरुंद असलेल्या भागाशी करा. केसांसारखे कोणत्याही प्राणिसंग्रहालयात दिसण्यासाठी कॅसोवरीचे 'डबल' पंख. शेवटच्या नावाच्या फ्लाइटलेस पक्ष्यांशिवाय, शुतुरमुर्ग आणि पेंग्विन (रॅलीरे आणि स्फेनीसी) ज्यांचे पंख शरीराच्या संपूर्ण पृष्ठभागावर जास्त प्रमाणात कमी प्रमाणात वाढतात, पंखांची वाढ केवळ परिभाषित पॅचेस किंवा ट्रॅक्ट्सपुरतेच मर्यादित आहे. शरीराच्या वेगवेगळ्या भागावर pterylae म्हणून ओळखले जाते, ज्यापासून ते खाली कोसळतात आणि जवळपास नग्न चौकटी किंवा intersप्टेरिया समान रीतीने झाकतात. वेगवेगळ्या ऑर्डर, कुटूंब आणि अगदी प्रजातींमध्ये भिन्न असलेल्या फेदर ट्रॅक्ट्स (पॅटेरॉलोसिस) च्या व्यवस्थेचा अभ्यास केल्यामुळे वेगवेगळ्या पक्ष्यांचे नैसर्गिक संबंध निश्चित करण्यात महत्त्व आहे.

पक्ष्याच्या शरीरावर झाकलेले पंख 3 वर्गांमध्ये पडतात: (मी) संपूर्ण बाह्य भाग झाकलेले असो किंवा पिनियन्स किंवा फ्लाइट पंख (रीमिज) किंवा शेपटीच्या पंखांसारखे विशिष्ट (बाह्य पंख) 'समोच्च पंख' किंवा पन्ना म्हणून ओळखले जातात. जादू व ब्रेक म्हणून सेवा देणारे: (२) 'समोराच्या पंखांद्वारे लपविलेले फ्लफी' डाऊन पंख किंवा पल्लेमुले, ज्याचे घरटे किंवा मर्यादित आयुष्यभर मर्यादित आहेत; ()) केसांचे केस असलेले 'फिलो-प्ल्यूम्स' जे इतर पंख तोडल्याशिवाय फारच कडक दिसतात. उदाहरणार्थ, उंचावलेल्या कबुतरामध्ये ते विशेषतः लक्षात घेण्यासारखे असतात.

पक्ष्यांच्या शरीराचे तापमान, सुमारे 38 birds -44 38 से., बहुतेक सस्तन प्राण्यांपेक्षा जास्त असते. पक्ष्यांच्या पक्षी नसलेल्या त्यांच्या आच्छादनाने मदत केल्यामुळे हवामानातील उत्कृष्ट टोकाचा प्रतिकार करण्यास ते सक्षम आहेत. जोपर्यंत ते सिस्टमसाठी अन्न पुरवठा किंवा 'इंधन' पुरेसे मिळवू शकतात. बर्‍यापैकी वाळवंट वाळूच्या सभोवतालचे तापमान 60 डिग्री सेल्सियसपेक्षा जास्त आहे किंवा बर्‍यापैकी गोठलेल्या उत्तरेत शून्यापेक्षा 40 डिग्री सेल्सियस कमी आहे की नाही हे त्यांना फरक पडत नाही. त्यांचे चयापचय दर सस्तन प्राण्यांपेक्षा जास्त आहे. त्यांच्यात घाम-ग्रंथी नसतात. त्यांच्या तीव्र क्रियेतून निर्माण होणारी अतिरिक्त उष्णता, तीव्र वातावरणामुळे अति तापविणे, ताप येणे आणि मृत्यू होण्यासारखे असते, ते फुफ्फुसात आणि हवेच्या थैलीतून तयार होते तितक्या वेगाने दूर होते. 'एअर सॅक' च्या एका कार्यासाठी - पक्ष्यांसाठी हे वैशिष्ट्य आहे आणि शरीरात निरनिराळ्या भागांमध्ये आढळले आहे - ते म्हणजे अंतर्गत पसीने वाढवणे. पाण्याची वाफ रक्तापासून या पोकळींमध्ये विखुरते आणि फुफ्फुसांच्या मार्गाने जाते, ज्याद्वारे ते अप्रत्यक्षपणे जोडलेले असतात.

या दोन मुख्य गुणधर्मांव्यतिरिक्त, उबदार-रक्तरंजितपणा आणि उष्णतारोधक पंख पांघरूण वर्गाच्या रूपात पक्ष्यांमध्ये विशिष्ट वैशिष्ट्यीकृत वैशिष्ट्ये आहेत ज्या त्यांना हवेत जीवनासाठी सुसज्ज बनवतात. भारतात सध्या शुतुरमुर्ग किंवा पेंग्विन सारखे कोणतेही स्वदेशी पक्षी नाही, म्हणून त्यांचा येथे विचार करण्याची गरज नाही. मानवी शस्त्रे किंवा चतुष्पादांच्या कानाशी जुळणार्‍या पक्ष्यांची उंचवटा हवेतून प्रणोदन करण्यासाठी परिपूर्ण अवयव म्हणून विकसित केली गेली आहे. त्यांचे बरीच मोठी हाडे पोकळी आहेत आणि बहुतेकदा त्यांच्यात एअर थैली चालू असतात जी वर नमूद केल्याप्रमाणे मुख्यतः oryक्सेसरीसाठी श्वसन अवयव म्हणून काम करतात. हे सामर्थ्य बळी न देता हलकेपणा निर्माण करते आणि हवाई लोकलमोशनसाठी एक विशेष रूपांतर आहे. स्तनाची हाड, पेक्टोरल कंबर आणि कंकालच्या इतर भागांच्या संरचनेत बदल आणि मोठ्या प्रमाणात विकसित स्तनांच्या स्नायूंनी पक्षी हवेत उडण्यास सक्षम करते. पक्ष्यांशी तुलना केल्याने असा अंदाज लावला जात आहे की एखाद्या मनुष्याने स्वतःच्या प्रयत्नाने स्वत: ला जमिनीवरुन खाली उचलले असेल तर त्याला कमीतकमी 1.2 मीटर खोल स्तनाची स्नायू लागतील! त्याव्यतिरिक्त, विविध हाडे एकमेकांशी फ्यूज करण्याची सामान्य प्रवृत्ती आहे, स्केलेटल फ्रेमच्या कडकपणास वाढविते - तसेच फ्लाइटमध्ये महत्त्वपूर्ण महत्त्व देखील. संपूर्णपणे, पक्ष्याचे संपूर्ण परिपूर्ण सुव्यवस्थित स्पिंडल-आकाराचे शरीर वाराला किमान प्रतिकार करण्यासाठी डिझाइन केलेले आहे. त्यांच्या निष्ठुरपणामुळे आणि निसर्गाने त्यांना दिलेली लोकल या विचित्र सुविधांसह, पक्षी इतर कोणत्याही जातीच्या प्राण्यांपेक्षा पृथ्वीवर विस्तीर्ण वितरणाचा आनंद लुटतात. ते महासागरातील अडथळे पार करतात आणि दुर्गम प्रदेश आणि स्वतंत्र बेटांवर त्यांचा मार्ग शोधतात आणि अशा शारिरीक नातेवाईकांचा नाश व्हावा अशा शारीरिक परिस्थितीत ते अस्तित्वात असतात. ही वेगवान आणि स्थिर उडण्याची शक्ती देखील आहे ज्यामुळे उत्तरेकडील प्रदेशात राहणा birds्या पक्ष्यांना हिवाळ्यातील कठोरतांपासून बचावासाठी कमी दिवसांत आणि कमीतकमी अन्नाचा पुरवठा करणे - उबदार आणि अधिक पाहुणचार करणार्‍या क्लाइम्समधून ठराविक अंतरावरुन प्रवास करणे शक्य होते.

त्याच्या आकारासाठी, पूर्वीचा 'इंडियन एम्पायर' किंवा 'ब्रिटिश इंडिया', ज्यात पाकिस्तान आणि बर्माशिवाय श्रीलंकेचाही समावेश करण्याच्या जैविक विचारांचा प्रथा होता, त्यापैकी एक श्रीमंत आणि सर्वात वैविध्यपूर्ण एव्हीफाउना आहे. ग्लोब अंदाजे 40 अंश अक्षांश आणि रेखांश समान समान असलेले हे हवामान आणि शारिरीक वैशिष्ट्यांचे विविधता त्याच्या सीमारेषेत वेढलेले आहे. हे सिंध आणि राजस्थानमधील वाळवंट वाळवंट वाळवंट आणि आसाम आणि दक्षिण पश्चिम घाटाच्या दमट सदाहरित पावसाच्या जंगलांपासून ते हिमालयातील हिमनदी आणि चिरस्थायी बर्फ या क्षेत्रापर्यंत आहे. उदास नदीच्या पात्रातील विस्तीर्ण मोकळी जागा, एकतर वालुकामय, कोरडी आणि सूर्यप्रकाशित, किंवा लागवड केलेली, किंवा वाफवलेल्या आर्द्रतेने भरलेल्या वातावरणाखाली (तराई) पाण्याने भरलेली, उत्तरेच्या तटबंदीच्या पायथ्याशी आहे. महान मध्य भारतीय आणि डेक्कन पठारास सुपीक जड गंगेच्या मैदानावर यश आले आणि पश्चिमेला पश्चिमेकडील अरबी समुद्राकडे दुर्लक्ष करून पश्चिमेकडील घाटाच्या ओहोटीच्या तटबंदीच्या पश्चिमेस व पश्चिमेकडे हलक्या, गुळगुळीत गोलाकार उतार असलेल्या दक्षिणेस पश्चिमेकडे वेचलेले आहेत. - नीलगिरी आणि दक्षिण भारतातील इतर पर्वत.

हा विशाल उपखंड - वरवरच्या क्षेत्रामधील दोन तृतीयांश युरोप - त्याच्या विस्तृत किनारपट्टीसह, वेगवेगळ्या प्रकारच्या पिसेदार रहिवाशांना योग्य जीवन जगण्यास मदत करते. पक्ष्यांवरील फॅन ऑफ ब्रिटिश इंडिया मालिकेच्या दुसर्‍या आवृत्तीत काही 2400 प्रकार (प्रजाती व उपप्रजाती) गणले गेले. ताज्या चेकलिस्ट, भारत आणि पाकिस्तानच्या बर्ड्सचा एक सिनोसिसिस (ज्यात बर्मा वगळता नाही) मध्ये २०61 forms फॉर्म आहेत ज्यापैकी 300०० हून अधिक हिवाळ्यातील अभ्यागत आहेत, मुख्यतः पॅलॅरेक्टिक पासून उत्तरेस. संपूर्ण क्षेत्र प्राच्य प्रदेश म्हणून ओळखल्या जाणार्‍या पृथ्वीच्या प्राणीसंग्रहालयात विभागणीत येते. सोयीसाठी हे विभाजित केले गेले (ब्लॅनफोर्ड. फिल. ट्रान्स. रॉयल सोसायटी. खंड 194, 1901, pp.335-536) खालीलप्रमाणे 5 प्राथमिक उपविभागांमध्ये खालीलप्रमाणे आहेः

अ) अरबी समुद्रापासून बंगालच्या उपसागरापर्यंत संपूर्ण उत्तर भारतापर्यंत पसरलेला भारत-गंगेचा मैदान. तिची सीमा कराची ते पेशावर, तेथून हिमालयच्या भूतान पर्यंतच्या बाहेरील बाजूने व तेथून सुंदरबाच्या पूर्वेस दक्षिणेस पूर्वेकडे डोंगराच्या रांगांपर्यंत आहे. दक्षिणेची सीमा कच्छच्या रणपासून दिल्ली पर्यंत आणि आग्रा ते राजमहलहून तेथून दक्षिणेस बंगालच्या बॅटकडे जाते.

ब) प्रायद्वीप भारत, वरील क्षेत्राच्या दक्षिणेकडे.

c) श्रीलंका.

ड) पर्वताच्या संपूर्ण भागासह हिमालय त्यांच्या पायथ्यापासून वृक्ष वाढीच्या मर्यादेपर्यंत आहे.

e) आसाम (आणि म्यानमार).

तथापि, पंजाब, सिंध आणि राजस्थानमध्ये भारताच्या इतर भागांपेक्षा प्राणी भिन्न आहेत आणि डब्ल्यू. एशिया आणि एन. आफ्रिका येथे आढळतात, तर उच्च हिमालयातील प्राणी (वृक्षाच्या वरच्या बाजूला) आणि अप्पर सिंधू खोरे मध्य आशियातील साम्य आहे. हे दोन्ही क्षेत्र प्राणीशास्त्रविषयक क्षेत्राचे आहेत जे आशिया आणि सर्व युरोपच्या मोठ्या भागापर्यंत पसरलेले आहेत, ज्याला पॅलॅरेक्टिक म्हणून ओळखले जाते.

पर्यावरणीय किंवा पर्यावरणीय घटकांच्या आधारे या विस्तृत उपविभागांमध्ये जीवनाचे आणखी विभाजन होणे स्पष्टपणे वांछनीय आहे. छाननीतून असे दिसून येते की ज्या प्रदेशांमध्ये नैwत्य मॉन्सूनची घटना सर्वात जास्त आहे अशा प्रदेशांच्या जीव-जंतु आणि वनस्पतींमध्ये अगदी जवळचे साम्य आहे, म्हणजेच सिक्किमच्या पूर्वेकडील हिमालय आणि एकीकडे आसाम आणि म्यानमारचा डोंगराळ भाग आणि दक्षिण-पश्चिम कोपरा. भारतीय द्वीपकल्प, गोव्याच्या दक्षिणेस आणि सिलोनच्या नैwत्य भागांसह, दुसरीकडे. या सर्व क्षेत्राचे समान भौतिक कॉन्फिगरेशन आणि एसडब्ल्यू मॉन्सूनच्या प्रवाहांच्या संपाशी त्यांची भौगोलिक स्थिती, यामुळे मुसळधार पाऊस आणि जास्त आर्द्रतेचे क्षेत्र आहेत. हे, तंतोतंत, वनस्पतीच्या वैशिष्ट्यास नियंत्रित करणारे दोन सर्वात महत्वाचे घटक आहेत. वनस्पतींमध्ये समानता या अतिवृष्टीच्या भागात एक वैशिष्ट्यपूर्ण वैशिष्ट्य आहे. अपेक्षेप्रमाणे, ही समानता वनस्पतींवर अवलंबून असलेल्या कीटकांच्या स्वरूपापर्यंत पसरते, ज्यामुळे पक्षी त्यांच्यावर शिकारी बनतात. म्हणूनच असे सुचविले गेले आहे की हे सर्व समांतर क्षेत्र जरी दूर असले तरी बहुतेक एका प्राणीसंग्रहालयात त्या एकापेक्षा जास्त चांगले एकत्र गाठल्या गेल्या पाहिजेत.

कमीतकमी सार्वभौमिक अर्जाची काही जैविक उक्ती आहेत जी आपल्या भारतीय अवयवांच्या बाबतीतही चांगली आहेत. विशेषतः भौगोलिक भिन्नता आणि वंश ओळखण्याच्या आधुनिक प्रथेच्या दृष्टीने त्यांचे महत्त्व आहे. कोणत्याही व्यवस्थित व्यवस्था केलेल्या संग्रहालयाच्या संग्रहातून किंवा पद्धतशीर पक्षीशास्त्रातील कोणत्याही अद्ययावत कामात भौगोलिक शर्यतीच्या वर्णनाद्वारे एखाद्या पक्षी प्रजातीची सर्वात मोठी शर्यत - हे इतर उबदार-रक्ताच्या प्राण्यांचे सत्य आहे हे उघड करते. अगदी - अगदी क्वचित अपवादांसह, सर्वात लहान उबदार वस्ती असताना त्याच्या वितरण श्रेणीतील थंड भागात राहणारे आढळले. या अक्षीयसमवेत समांतर हे तथ्य आहे की उत्तरी गोलार्धातील शर्यतीत कूलर (उत्तरेकडील) प्रजातींच्या भागावर उबदार (दक्षिणेकडील) भाग व्यापलेल्यांपेक्षा अंडी मोठ्या प्रमाणात पकडतात. शिवाय, हे सर्व ज्ञात आहे की दिलेल्या प्रजातींपैकी वाळवंटात राहणा .्या रेस

नेहमी फिकट किंवा वालुकामय रंगाचे असतात तर मुसळधार पाऊस पडणा living्या, जंगलात किंवा दमट प्रदेशात राहणा in्या लोकांचा रंग अधिक गडद असतो. हे केवळ वैयक्तिक रेस आणि प्रजातीच नाही तर संपूर्णपणे या पत्रिकेच्या एव्हीफाउनाच्या संपूर्ण पैलूबद्दल देखील खरे आहे. रंगात हे बदल घडवून आणतात आणि त्यांच्या कार्याची पध्दत कोणती तंतोतंत घटक आहेत हे आम्हाला माहित नाही. वाढीव रंगद्रव्यामुळे होणारी आर्द्रता हे पुरेसे स्पष्ट आहे आणि नुकतेच असे सुचविले गेले आहे की हवेमध्ये निलंबित पाण्याच्या वाष्पामुळे अतिनील किरणांची कमी केलेली ताकद गडद होण्यास कारणीभूत ठरू शकते.

पक्ष्यांच्या वर्गीकरणासंदर्भात काही टिप्पण्या नवशिक्याच्या हितासाठी आवश्यक असल्यासारखे दिसते. पुढील प्रांताच्या प्रत्येक प्रजातीच्या इंग्रजी किंवा क्षुल्लक नावानंतर दोन लॅटिन नावे आढळतील. आधुनिक वैज्ञानिक जगात एकसारख्या लॅटिन संज्ञेचा उपयोग करण्याची प्रथा सध्या चालू आहे. हे कमी-अधिक प्रमाणात स्थिर असल्याने एका देशातील वाचकास दुसर्‍या देशातील लेखक काय बोलते आहे हे समजण्यास सक्षम करते कारण हे वेगवेगळ्या देशांतील कामगारांसाठी एक वरदान आहे. एक उदाहरण घ्यायचेः इंग्रज ज्याला हुओपो म्हणतो ते जर्मन भाषेला वाइडॉपॉफ म्हणतात. एका ध्रुवाला त्या पक्ष्याला दुसरे काहीतरीच माहित आहे - संशयास्पद, कित्येक चांगल्या सी, झेड, एस आणि इतर व्यंजनांसह आश्चर्यचकित करणारे ज्यूजस्टेपोजीशनमध्ये - जरी रशियनला अजून तेवढेच आश्चर्यकारक दिसणारे नाव आहे. भाषेचे क्वचित कामकाजाचे ज्ञान क्वचितच पक्ष्यांप्रमाणेच लोकप्रिय नावांशी परिचित होते, उदाहरणार्थ, बर्‍याचदा पूर्णपणे स्थानिक किंवा बोलचालीचा अनुप्रयोग असतो.

अशा प्रकारे हे शक्य आहे की इंग्लिश लोक वायडॉपफ विषयी जर्मनमध्ये वाचलेल्या सर्व गोष्टी पाळत असला तरी तो पक्ष्याच्या नेमक्या कोणत्या ओळखीबद्दल आहे याबद्दल काही शंका आहे. इंग्रजी किंवा पोलिश किंवा रशियन नावाच्या नंतरचे आंतरराष्ट्रीय लॅटिन नाव अपुपा एपॉप्स म्हणजे प्रजाती म्हणजे काय याचा संशय नाही.

वरील संयोगात, उपूप हे पहिले नाव पक्ष्याच्या जीनसचे नाव अंदाजे, दररोजच्या मानवी भाषेत, आडनाव ठेवते. दुसरे नाव एप्प्स ख्रिश्चन नावाने प्रजाती सूचित करतात आणि परस्पर करतात. वैज्ञानिक वापराच्या आधुनिक प्रवृत्तीने प्रजातींचे विभाजन भौगोलिक वंश किंवा उप-प्रजाती या छोट्या तुकड्यांमध्ये केले. याचे उदाहरण म्हणजे एक स्पष्टीकरण देईलः हे कबूल केले जाईल की भारतात राहणारी सर्व माणसे मानव आहेत आणि ती एकाच मानव जातीची आहेत. तरीही मद्रासमधील रहिवासी पासून पंजाबी हा एक वेगळा प्रकार आहे. फरक जरी छोटा असला तरी त्याकडे दुर्लक्ष करणे अगदी स्पष्ट आहे. ते प्रामुख्याने वातावरणाचा परिणाम आहेत ज्यामध्ये केवळ उष्णता आणि थंडपणा, ओलसरपणा आणि कोरडेपणाची हवामान नसते, परंतु आहार आणि इतर सूक्ष्म घटक देखील थेट किंवा अप्रत्यक्ष मार्गाने जीव वर निरंतर काम करतात. अशा प्रकारे मानवी प्रजातींतील आपल्या सर्व रहिवाशांना टिकवून ठेवताना, जेव्हा तुम्ही मदरसी किंवा पंजाबीविषयी बोलता तेव्हा आपोआप त्याच्या विशिष्ट वातावरणात झालेल्या फरकांची बेरीज आपोआप समजून घ्या.

पक्ष्यांच्या तुलनात्मक अभ्यासानुसार असे दिसून येते की आकारमान, रंगरंगोटी आणि इतर तपशिलांमध्ये समान किरकोळ परंतु सहज चिन्हांकित आणि सहजपणे ओळखता येण्याजोग्या फरक आहेत ज्या विस्तृत क्षेत्रामध्ये आहेत आणि विविध प्रकारच्या नैसर्गिक परिस्थितीत राहतात, किंवा ज्याला दीर्घकाळ वेगळे ठेवण्यात आले आहे समुद्रातील बेटांवर किंवा इतर कारणांद्वारे. विज्ञानासाठी हे महत्त्वाचे आहे की ते भिन्नता योग्यरित्या ओळखल्या पाहिजेत आणि उत्प्रेरक करणे आवश्यक आहे कारण ते स्पष्टीकरण आणि उत्क्रांतीचा अभ्यास करण्यास सुलभ करतात. भौगोलिक शर्यत किंवा उपजाती नियुक्त करण्यासाठी आधीपासून अस्तित्त्वात असलेल्या दोघांना तिसरे लॅटिन नाव जोडून ही ओळख पटविली जाते. म्हणूनच, उदाहरणार्थ, हाऊस क्रो, कॉर्व्हस स्प्लेन्डेन्स, त्याचे आकार व रंगरंगोटीच्या आधारे विभाजित केले गेले आहे ज्यामुळे 'भारतीय साम्राज्य' च्या व्यापलेल्या वेगवेगळ्या भागात ते खालीलप्रमाणे आहेतः

कॉरव्हस स्प्लेन्डेन्स स्प्लेन्डेन्स (नामांकित शर्यत), कॉमन हाऊस क्रो

कॉरव्हस झुगमेयरी, सिंद हाऊस क्रो

कॉरव्हस इनसोलेन्स, बर्मी हाऊस क्रो

कॉरव्हस प्रोटीगाटस, सिलोन हाऊस क्रो

प्रतिबंधित क्षेत्रे आणि पक्ष्यांच्या विशिष्ट गटांना वगळता ज्यांना अजूनही काळजीपूर्वक संग्रहित करणे आणि कार्य करणे आवश्यक आहे, आता आम्ही जगातील मोठ्या संग्रहालयेांमध्ये देखील पुरातन वर्गीकरणज्ञांच्या गरजा भागविण्यासाठी मृत पक्षीशास्त्रविषयक साहित्याचा पुरेसा दावा करू शकतो. या देशातील बहुतेक पक्षीप्रेमींना आमच्या सिस्टमॅटिक्सच्या ज्ञानात भरीव भर घालण्यासाठी कल, प्रशिक्षण किंवा सुविधा नाहीत. म्हणूनच, सामान्यपणे बोलणे, भारतीय पद्धतशीर पक्षीशास्त्रशास्त्र तज्ञ किंवा संग्रहालयात काम करणार्‍या व्यक्तीच्या हातात सोडले जाते ज्यांच्याकडे त्याच्या आदेशानुसार आवश्यक साहित्य आणि सुविधा आहेत. आजची आपली सर्वात मोठी गरज म्हणजे पक्ष्यांच्या नैसर्गिक वातावरणात काळजीपूर्वक आणि तर्कसंगत क्षेत्राचे कार्य करण्याची. किंवा बर्ड इकोलॉजी म्हणून ओळखले जाते. ते एक कुमारी फील्ड आहे; हे ज्ञान वाढविण्यात गंभीर विद्यार्थी आणि बुद्धिमान हौशी दोघेही हातभार लावू शकतात. गहन पर्यावरणीय अभ्यासाद्वारे बर्‍याच जैविक समस्या सोडवण्याची वाट पाहतात. ही क्षेत्रीय संशोधनाची एक ओळ आहे जी भारतातील कामगारांची प्रशंसा केली जाऊ शकते; हे असीम आनंद घेईल आणि केवळ कातडी गोळा करणे आणि लेबलिंग करण्यापेक्षा बरेच मोठे मूल्य आणि उपयुक्ततेचे निकाल प्राप्त करण्यास सक्षम आहे.

भारतातील पक्षीशास्त्रज्ञांना सतत विचारले जाणारे प्रश्न पुढीलप्रमाणे आहेत. मला असंख्य लोकांकडून आणि देशाच्या दूरदूरच्या कोप-यातून वारंवार त्यांचा सामना करावा लागला आहे की कदाचित त्यांना येथे थोडी जागा द्यावी.

प्र. सर्वात मोठा भारतीय पक्ष कोणता आहे आणि सर्वात लहान कोणता आहे?

उ. सर्वात मोठा कोणता आहे हे सांगणे सोपे नाही, परंतु वरच्या दहापैकी नक्कीच सारूस क्रेन आणि हिमालयीय दाढीवाला गिधाडे किंवा लॅमरेव्हर आहेत. पूर्वी माणसाची उंची उभी राहते; नंतरचे पंख 8 फुटांपेक्षा जास्त पसरलेले असते. आमच्या सर्वात लहान पक्ष्यांमधे फुलझाडे आहेत, उदा. सामान्य अंगठ्यापेक्षा टिकिकलचा फ्लॉवरपेकर क्वचितच मोठा आहे.

प्र. आमचा सर्वात सुंदर पक्षी कोणता आहे?

उ. सर्वोच्च सन्मानासाठी कोणत्याही एक प्रजाती निवडणे अवघड आहे आणि त्याऐवजी वैयक्तिक अभिरुचीवर अवलंबून आहे. बर्‍याच वेगवेगळ्या कुटुंबांचे पक्षी मोठ्या संख्येने, विशेषत: दमट सदाहरित जंगलातील रहिवासी विलक्षण चमकदार पिसारा घेतात. एक कुटुंब म्हणून, pheasants रंग आणि बहुतेक प्रजातीच्या मांसाच्या ताब्यात असलेल्या पिसारा आणि शोभेच्या तेजसाठी उच्च स्थान व्यापतात. आकाराच्या शिडीच्या तळाशी सनबर्ड्स येतात - हाऊस स्पॅरोच्या अर्ध्या आकाराचे किंवा त्यापेक्षा कमी आकाराचे लहान प्राणी - ज्यांचे चमकदार तेजस्वी पिसारा चमकदार सूर्यप्रकाशात शिंपतात, ते एका फुलांपासून फुलाकडे किंवा एका जंगलातील ग्लेडमधून दुसर्‍या जंगलात जातात, बदलतात. त्यांना जिवंत रत्नांमध्ये.

प्र. आमचा सर्वात सामान्य पक्षी कोणता आहे आणि आमचा कोणता त्रास आहे?

उत्तर उत्तर मुख्यत्वे आपण कोणत्या देशात राहता यावर अवलंबून आहे. परंतु संपूर्ण भारतासाठी बहुदा हाऊस क्रो आणि स्पॅरो यांना समानता आणि विपुलता मिळवणे कठीण आहे. त्यांनी डोंगरावर आणि वाळवंटात - कोठेही मनुष्याच्या मागे गेले जेथे त्याच्या चातुर्याने स्वतःसाठी जिवंत परिस्थिती निर्माण केली. पुढे मायनास आणि बुलबुलसारखे पक्षी मोठ्या संख्येने येतात जे मनुष्यावर पूर्णपणे कमी नसले तरीही त्याच्या उपस्थिती आणि क्रियाकलापांद्वारे फायद्यासाठी द्रुत आहेत. कदाचित सध्या भारतातील तीन दुर्मिळ पक्षी म्हणजे माउंटन बट (ओफ्रीसिया सुपरसिलोयोसा), जेर्डन कोर्सर (कर्सोरियस बिटरक्वाटस) आणि पिंकहेड डक (रोडॉक्सनेस कॅरिओफिलिया) सर्व वर्णित आणि वर्णन केलेले आहेत. १7676 The पासून प्रथम भेटला नाही आणि त्यांचा पुन्हा शोध घेण्याचे सर्व प्रयत्न अपयशी ठरले. १ 00 since० पासून आंध्र प्रदेशच्या लंकामालई अभयारण्यात १ 00 since० नंतर सापडलेला दुसरा शोध बीएनएचएसचे एक तरुण शास्त्रज्ञ डॉ. भारत भूषण यांनी संकटात सापडलेल्या आणि दुर्मिळ प्रजातींच्या पक्षी प्रकल्पात काम करणा .्या डॉ. पिंकहेड डकचे भाग्यही रहस्यमयपणे पसरले आहे आणि सर्वच प्रजाती नामशेष झाल्या आहेत. १ example in35 मधील शॉटचे शेवटचे उदाहरण होते, आणि त्यानंतर याची नोंद घेण्यात आली आहे आणि क्रीडापटूंनी पाहिल्याप्रमाणे, सर्व प्रकरणांमध्ये तपासले गेले असले तरी हे अहवाल अविश्वसनीय सिद्ध झाले आहेत, पक्षी प्रत्यक्षात रेडक्रिस्ड पोचर्ड असल्याचे दिसले.

प्र. पक्ष्यांना भाषा आहे का?

उत्तर: त्यांच्याकडे भाषेचा अर्थ असा आहे की ते एकमेकांशी संवाद साधू शकतात आणि समजू शकतात. हे आपल्याला माहित आहे अशा भाषणामध्ये नाही, परंतु साधे आवाज आणि कृती आणि पक्ष्यांना - विशेषत: अधिक मिलनसार लोकांना सक्षम करते - आपापसात संपर्क राखण्यासाठी आणि आनंद, धमकी, गजर, आमंत्रण आणि इतरांसारख्या साध्या प्रतिक्रिया व्यक्त करण्यासाठी सक्षम करते. यापैकी कित्येक संकेत - बोलके, वर्तणूक किंवा दोन यांचे संयोजन - केवळ त्याच प्रजातीच्या सदस्यांद्वारेच नाही तर सामान्यत: इतर पक्ष्यांद्वारे देखील समजले जाते, उदा. भयानक नोट्स आणि बर्‍याच जणांची वागणूक या मर्यादेपर्यंत माणूस पक्ष्यांच्या भाषा समजून घेण्याचा दावा देखील करू शकतो; शलमोन स्वत: हून अधिक काही करू शकला नाही. पण पक्ष्याच्या मेंदूत रचना तुलनात्मकदृष्ट्या कमी असल्याचे सूचित करते

बुद्धिमत्तेची पातळी आणि त्यांचे नियमित संभाषणे होण्याची शक्यता किंवा आम्ही मानव म्हणून सहसा तयार असतात म्हणून दृश्ये आणि मते व्यक्त करण्याची शक्यता टाळते!

प्र. आमचे सर्वात कर्तृत्ववान गायक आणि बोलणारा काय आहे?

उ. वैयक्तिकरित्या, गाण्यासाठी मी पाम हिमालयाच्या ग्रे-विंग्ड ब्लॅकबर्ड (टर्डस बाउलबुल) ला देईन. त्याचे अनेक निकटचे नाते, मलबार व्हिसलिंग थ्रश आणि शमा यांच्यासह थ्रश कुटुंबातील सदस्यांचे जवळचे संबंध आहेत. आपल्या भारतीय पक्षांमधील सर्वात चांगला बोलणारा नक्कीच हिल मैना आहे ज्याच्या बोलण्यात मानवी आवाज आणि बोलणे स्पष्टपणे स्पष्ट आहे आणि ते पारके लोकांपेक्षा सत्य आहे. नंतरचे लोक व्यापक प्रतिष्ठेचा आनंद घेतात आणि सामान्यत: पिंजरा पक्षी म्हणून ठेवले जातात कारण त्यांना अधिक सहजपणे खरेदी करता येते.

प्र. पक्षी किती काळ जगतो?

उ. वय-संभाव्यता किंवा पक्षी जगण्यास सक्षम असलेले वय अर्थातच प्रजाती आणि ज्या वातावरणात आणि परिस्थितीत ते राहते त्यानुसार बदलते. निसर्गाच्या स्थितीत वन्य पक्ष्यांच्या आयुष्याविषयी विश्वसनीय माहिती मिळविणे फार कठीण आहे. वैयक्तिक पक्षी, विशेषत: घरटे म्हणून चिन्हांकित करण्याच्या पद्धतीद्वारेच हे शक्य आहे. उपलब्ध वयाची बहुतेक आकडेवारी कैदेत असलेल्या पक्ष्यांची आहे आणि म्हणूनच ती काही प्रमाणात अप्राकृतिक परिस्थितीत जगत आहे. हे ज्ञात आहे की समूहात ओ [संबंधित पक्षी त्याचे आयुष्य जास्त मोठे बनवते, परंतु बाहेरील संबंधित गटांचे आकार फार मोठे आहे असे वाटत नाही. बंदिवानात एक शहामृग 40 वर्षे जगला; एक कावळ्या another and आणि दुसरा 50० आहे. साधारणत: त्यांची कालमर्यादा to ते is असते, पण जवळजवळ Sp ते years वर्षांच्या काळातील पक्षी पाश्चात्राच्या पाखरात सापडतात. गिधाड ulture२, शिंगे असलेला घुबड 68 68, हंस २,, कबूतर २२ ते, 35, मोर २० मिळवतात. चिन्हांकित करण्याच्या पद्धतीनुसार नैसर्गिक राज्यात सर्वात जास्त काळ जगणारे वन्य पक्षी आहेत: हेरिंग गुल years 36 वर्षे, ओरिओल p. पिनटेल बदक किमान १,, राखाडी हिरॉन सुमारे १.. ब्लॅकबर्ड १०, कर्ल्यू Y१ वाय, पतंग २-3--3 / 4, आणि 16+ गिळणे. कावळे अमर आहेत असा सामान्य विश्वास अर्थातच निराधार आहे, परंतु गिधाडांनी 'शतके झळकावलेल्या' अशा लोकप्रिय दाव्याचा कोणताही पुरावा मिळालेला नाही.


What is a Bird?

A bird has been described as a 'Feathered Biped'. This description is apt and precise, and can apply to no other animal.

Birds are vertebrate warm-blooded animals. i.e. whose temperature remains more or less constant and independent of the surrounding temperature. This is in contradistinction to Reptiles, Amphibians and Fishes which are cold-blooded. i.e. of temperature that changes with the hotness or coldness of their surroundings.

To assist in maintaining an even temperature, the body of a bird is covered with non-conducting feathers - its chief characteristic - which in details of structure and arrangement reflect the mode of life of the group to which the bird belongs. Compare for example the thick, soft, well-greased covering on the underside of an aquatic bird like a Duck or Grebe with the peculiar, narrow. hairlike. 'double' feathers of the Cassowary to be seen in any zoo. Except in the Flightless Birds such as the last named, the Ostrich and the Penguin (Ralirae and Sphenici) whose feathers grow more or less evenly over the entire surface of the body, the growth of feathers is restricted only to well-defined patches or tracts known as pterylae on various parts of the body, whence they fall over and evenly cover the adjoining naked interspaces or apteria. A study of the arrangement of the feather tracts (pterylosis) which varies in the different orders, families, and even species, is of great importance in determining the natural relationships of different birds.

The feathers covering the body of a bird fall into 3 classes: (I) the ordinary outside feathers known as 'contour feathers' or pennae whether covering the body as a whole or specialised as pinions or flight feathers (remiges) or as tail feathers (retrices) which serve as rudder and brake: (2) the fluffy 'down feathers' or plumulae hidden by the 'contour feathers' and comparable to flannel underclothing, whether confined to nestlings or persisting throughout life; (3) the hair-like 'filo-plumes' which are hardly seen until the other feathers have been plucked off. They are particularly noticeable, for instance, in a plucked pigeon.

The body temperature of birds, about 38°-44°C., is higher than that of most mammals. Assisted by their non-conducting covering of feathers birds are able to withstand great extremes of climate. As long as they can procure a sufficiency of food supply, or 'fuel' for the system. it makes little material difference to them whether the surrounding temperature is over 60°C on the burning desert sands or 40°C below zero in the icy frozen north. Their rate of metabolism is higher than that of mammals. They lack sweat-glands. The extra heat generated by their extreme activity which would, under torrid climatic conditions result in overheating, fever, and death, is eliminated through the lungs and air sacs as fast as it is produced. For one of the functions of the 'air sacs' - a feature peculiar to birds and found in various parts within the body - is to promote internal perspiration. Water vapour diffuses from the blood into these cavities and passes out by way of the lungs, with which they are indirectly connected.

In addition to these two cardinal attributes, warm-bloodedness and insulated feather covering, birds as a class possess certain well-marked characteristics which equip them pre-eminently for a life in the air. In India we have at present no indigenous flightless birds like the Ostrich or the Penguin, so these need not be considered here. The forelimbs of birds, which correspond to human arms or to the forelegs of quadrupeds, have been evolved to serve as perfect organs of propulsion through the air. Many of their larger bones are hollow and often have air sacs running into them which, as mentioned above, function principally as accessory respiratory organs. This makes for lightness without sacrificing strength, and is a special adaptation to facilitate aerial locomotion. Modifications in the structure of the breast bone, pectoral girdle and other parts of the skeleton, and the enormously developed breast muscles enable a bird to fly in the air. It has been estimated from analogy with birds that a man, to be able to lift himself off the ground by his own effort, would require breast muscles at least 1.2 m deep! There is, moreover, a general tendency for various bones to fuse with each other, conducing to increased rigidity of the skeletal frame - also a factor of great importance in flight. As a whole the perfectly streamlined spindle-shaped body of a bird is designed to offer the minimum resistance to the wind. On account of their warm-bloodedness coupled with these peculiar facilities for locomotion with which Nature has endowed them, birds enjoy a wider distribution on the earth than any other class of animals. They cross ocean barriers and find their way to remote regions and isolated islands, and exist under physical conditions where their cold-blooded relatives must perish. It is also this power of swift and sustained flight that enables birds living in northern lands to migrate periodically over enormous distances in order to escape from the rigours of winter - shortening days and dwindling food supply – to warmer and more hospitable climes.

Birds are believed to have sprung from reptilian ancestors in bygone aeons. At first sight this appears a far-fetched notion, for on the face of it there seems little in common between the grovelling cold-blooded reptile and the graceful, soaring warm-blooded bird. But palaeontological evidence, supplied chiefly by the earliest fossil of an undoubted bird to which we have access – the Archaeopteryx :- and modern researches on the skeletal and other characteristics of our present-day birds, tend in a great measure to support this belief. The method of articulation of the skull with the backbone, for instance, and the nucleated red blood corpuscles of the bird are distinctly reptilian in character. To this may be added the fact that birds lay eggs which in many cases closely resemble those of reptiles in appearance and composition, and that the development of the respective embryos up to a point is identical. In the majority of birds scales are present on the tarsus and toes which are identical with the scales of reptiles. In some birds, like sandgrouse and certain eagles and owls, the legs are covered with feathers. a fact which suggests that feathers are modified scales and that the two may be interchangeable. The outer covering of the bills of certain birds. for example the Puffin (Fractercula arctuca), is shed annually after breeding in the same way as the slough in reptiles. The periodical moulting of birds is also essentially the same process as the sloughing of reptiles. In short, birds may reasonably be considered to be extremely modified reptiles, and according to the widely accepted classification of the great scientist T.H. Huxley, the two classes together form the division of vertebrates termed Sauropsida.

Of the senses, those of Sight and Hearing are most highly developed in birds, that of Taste is comparatively poor, while Smell is practically absent. In rapid accommodation of the eye, the bird surpasses all other creatures. The focus can be altered from a distant object to a near one almost instantaneously; as an American naturalist puts it, 'in a fraction of time it (the eye) can change itself from a telescope to a microscope'.

For the safety of their eggs and young, birds build nests which may range from a simple scrape in the ground, as of the Lapwing, to such elaborate structures as the compactly woven nest of the Weaver Bird. With rarc exceptions they incubate the eggs with the heat of their own bodies and show considerable solicitude for the young until they are able to fend for themselves. Careful experiments suggest however, that in all the seemingly intelligent and purposeful actions of nesting birds, in the solicitude they display for the welfare of their young and in the tactics they employ when the latter are in danger. Instinct and not intelligence is the primary operating factor. The power of reasoning and the ability to meet new situations and overcome obstacles beyond the simplest are non-existent. It is good therefore always to bear this in mind when studying birds, and to remember that their actions and behaviour cannot be judged purely by comparison with human standards and emotions.

The total number of bird species known to science as inhabiting the earth today has been estimated as about 8600. If subspecies or geographical races are taken into account the figure would rise to nearly 30,000.

For its size, the erstwhile 'Indian Empire' or 'British India', in which, besides Pakistan and Burma it was customary for biological considerations to include Sri Lanka as well, contains one of the richest and most varied avifaunas on the face of the globe. Covering some 40 degrees of latitude and about the same of longitude, it encloses within its boundaries a vast diversity of climate and physical features. These range from the dry, scorching sandy deserts of Sind and Rajasthan and the humid evergreen rain forests of Assam and the southern Western Ghats to the region of glaciers and eternal snow in the mighty Himalayas. Smooth wide spaces of depressed river basins, either sandy, dry and sun-scorched, or cultivated, or water-logged under a steamy moisture-laden atmosphere (the terai) lie along the base of the northern ramparts. The great central Indian and Deccan plateaux succeed the fertile alluvial Gangetic Plain and are flanked on the west by the broken crags and castellated outlines of the ridges of the Western Ghats which overlook the Arabian Sea and continue southward in gentle, smoothly rounded slopes of green uplands - the Nilgiri and other hills of southern India.

This vast subcontinent - two-thirds of Europe in superficial area - with its extensive coastline, affords suitable living conditions to a great variety of feathered inhabitants. The second edition of the FAUNA OF BRITISH INDIA series on Birds enumerated some 2400 forms (species and subspecies). The latest checklist, A SYNOPSIS OF THE BIRDS OF INDIA AND PAKISTAN (which excludes Burma) lists 2061 forms of which over 300 are winter visitors, chiefly from the Palaearctic Region to the north.  The area as a whole falls into the zoogeographical division of the earth known as the Oriental Region. For the sake of convenience it has been split up (Blanford. Phil. Trans. of the Royal Soc. Vol. 194, 1901, pp.335-436) into 5 primary subdivisions as under:

a) The Indo-Gangetic Plain extending across the whole of northern India from the Arabian Sea to the Bay of Bengal. Its boundaries run up the hill ranges from Karachi to Peshawar, thence along the outer spurs of the Himalayas to Bhutan, and thence roughly southward to east of the Sundarbans. The southern boundary takes a line from the Rann of Kutch to Delhi and from about Agra to Rajmahal whence it goes south to the Bat of Bengal.

b) Peninsular India, southward of the above area.

c) Sri Lanka.

d) The Himalayas including the whole area of the mountain ranges from their foothills up to the limit of tree-growth.

e) Assam (and Myanmar).

The Punjab, Sind and Rajasthan, however, have a fauna differing considerably from that of the other parts of India and resembling that found in W. Asia and N. Africa, whilst the animals of the Higher Himalayas (above the tree-line) and the Upper Indus Valley resemble those of central Asia. Both these areas belong to the zoogeographical region which extends over the greater part of Asia and all Europe, known as the Palaearctic.

A still further splitting of the fauna within these broad sub-divisions on the basis of ecological or environmental factors is clearly desirable. A scrutiny shows that there is a close similarity between the fauna and flora of those regions in which the incidence of the Southwest Monsoon is heaviest, namely the Himalayas east of Sikkim and the hilly portions of Assam and Myanmar on the one hand and the southwestern corner of the Indian peninsula, south of about Goa together with the southwestern portions of Ceylon, on the other. On account of the similar physical configuration of all these areas and their geographical position relative to the strike of the SW monsoon currents, they are areas of heavy rainfall and excessive humidity. These, precisely, are two of the most important factors that regulate the character of the vegetation. Similarity in vegetation is a striking feature of these heavy rainfall areas. As would be expected, this similarity extends to the insect forms dependent upon the plants, which in turn conduce to similarity in the birds predatory upon them. It has therefore been suggested that all these parallel areas, far-flung though they be, are perhaps better lumped together in one zoogeographical subdivision.

There are certain biological axioms of more or less universal application which are found to hold good in the case of our Indian avifauna also. They are of great importance, particularly in view of the modern practice of recognizing geographical variations and races. A cursory glance through any well-arranged museum collection or through the description of geographical races in any up-to-date work on systematic ornithology reveals the fact that the largest race of a bird species - this is true of other warm-blooded animals as well - is, with rare exceptions, found inhabiting the cooler part of its distributional range while the smallest inhabits the warmer. Parallel with this axiom is the fact that in the Northern Hemisphere races occupying the cooler (northern) portions of the range of a species tend to lay larger clutches of eggs than those occupying warmer (southern) parts. Furthermore, it is well known that of a given species the races that inhabit desert areas

are always pale or sandy-coloured whereas those living under the influence of heavy rainfall, in well-wooded or humid tracts, tend to be darker in coloration. This is true not only of individual races and species but also of the entire aspect of the avifauna of these tracts as a whole. What the precise factors are that bring about these changes in coloration, and the manner of their operation, we do not know. That humidity has to do with increased pigmentation is clear enough, and it has recently been suggested that the reduced force of ultraviolet rays due to water vapour suspended in the air may account for the darkening.

A few remarks with regard to the classification of birds seem called for in the interest of the beginner. It will be observed that after the English or trivial name of each species 'n the following pages, there appear two Latin names. The practice of employing a uniform Latin terminology is current throughout the modern scientific world. It is a boon to workers in different countries since it is more or less constant and enables the reader of one nation to understand what the writer of another is talking about. To take an example: What the Englishman calls Hoopoe is Wiedehopf to the German. A Pole knows the bird as something else - doubtless with a good many c's, z's, s's and other consonants in bewildering juxtaposition - while the Russian has yet another equally fantastic looking name for it. A fair working knowledge of a language seldom implies a familiarity with popular names as of birds, for instance, many of which often are of purely local or colloquial applications.

Thus it is possible that while the Englishman may follow more or less all he reads in German about the Wiedehopf he may still be left in some doubt as to the exact identity of the bird. The international Latin name Upupa epops after the English or Polish or Russian name will leave no doubt as to what species is meant.

In the above combination the first name Upupa denotes the Genus of the bird corresponding roughly, in everyday human terms, to the surname. The second name epops indicates the Species and corresponds, so to say, to the Christian name. Modern trend of scientific usage has tended to split up the Species further into smaller units called Geographical Races or Subspecies. An example will clarify what this means: It will be admitted that all the peoples living in India are human and belong to one and the same human species. Yet a casual glance is enough to show that the Punjabi is a very different type in build and physiognomy from the dweller in Madras. The differences, though small, are too obvious to be overlooked. They are primarily the result of environment which includes not only climatic conditions of heat and cold, dampness and dryness, but also of diet and many other subtle factors working unceasingly upon the organism in direct or indirect ways. Thus while retaining all our inhabitants under the human species, when you talk of the Madrasi or the Punjabi you automatically recognize the sum total of the differences wrought in either by his particular environment.

A comparative study of birds reveals that there are similar minor but well-marked and readily recognizable differences in size, coloration and other details in those species which range over a wide area and live under diversified natural conditions, or which have been subjected to prolonged isolation as on oceanic islands, or through other causes. It is important for science that those differences should be duly recognized and catalogued since they facilitate the study of speciation and evolution. This recognition is signified by adding a third Latin name to the two already existing, to designate the Geographical Race or Subspecies. Thus, for example the House Crow, Corvus splendens, has been subdivided on the basis of constant differences in size and coloration brought about in the different portions of the 'Indian Empire' it occupies as follows:

Corvus splendens splendens (the nominate race), Common House Crow

Corvus splendens zugmayeri, Sind House Crow

Corvus splendens insolens, Burmese House Crow

Corvus splendens protegatus, Ceylon House Crow

Barring restricted areas and particular groups of birds which still require careful collecting and working out, we can now claim to have a sufficiency of dead ornithological material from India in the great museums of the world to satisfy the needs of even an exacting taxonomist. Most bird lovers in this country possess neither the inclination, training, nor facilities for making any substantial additions to our knowledge of systematics. Speaking generally, therefore, Indian systematic ornithology is best left in the hands of the specialist or museum worker who has the necessary material and facilities at his command. Our greatest need today is for careful and rational field work on living birds in their natural environment. or what is known as Bird Ecology. It is a virgin field; both the serious student and the intelligent amateur can contribute towards building up this knowledge. A great many biological problems await solution by intensive ecological study. This is a line of field research that may be commended to workers in India; it will afford infinitely more pleasure and is capable of achieving results of much greater value and usefulness than the mere collecting and labelling of skins.

Among the questions which the ornithologist in India is constantly being asked are the following. I have had to face them so frequently, from such a variety of people and in such far-flung corners of the country that it might perhaps be as well to devote a little space to them here.

Q. What is the largest Indian bird, and what the smallest?

A. It is not easy to say which particular one is the largest, but amongst the upper ten are certainly the Sarus Crane and the Himalayan Bearded Vulture or Lammergeier. The former stands the height of a man; the latter has a wing spread of over 8 feet. Amongst our smallest birds are the flowerpeckers, e.g. Tickell's Flowerpecker scarcely bigger than a normal thumb.

Q. What is our most beautiful bird?

A. Difficult to pick out any single species for the highest honour, and depends rather on individual tastes. A large number of birds of many different families, particularly those resident in areas of humid evergreen forest, possess extraordinarily brilliant plumage. As a family, the pheasants occupy a high place for colour and brilliancy of plumage and adornment possessed by the cocks of most species. At the bottom of the size ladder come the sunbirds - tiny creatures about half the size of the House Sparrow or less - whose glistening resplendent plumage scintillating in the bright sunshine as they flit from flower to flower or dart from one forest glade to another, transforms them into living gems.

Q. What is our commonest bird, and what our rarest?

A. The answer depends largely on what part of the country you live in. But for India as a whole, perhaps the House Crow and the Sparrow would be hard to beat for commonness and abundance. They have followed Man everywhere - up in the hills and out in the desert - wherever his ingenuity has created liveable conditions for himself. Next in abundance come birds like Mynas and Bulbuls which though not wholly commensal on Man are yet quick to profit by his presence and activities. Perhaps the three rarest birds in India at present are the Mountain Quail (Ophrysia superciliosa), Jerdon's Courser (Cursorius bitorquatus), and the Pinkheaded Duck (RhodQnessa caryophyllacea), all illustrated and described. The first has not been met with since 1876 and all attempts to re-discover them have ended in failure. The second which had not been seen since 1900 was rediscovered in the Lankamalai Sanctuary of Andhra Pradesh in 1986 by Dr Bharat Bhushan, a young scientist of the BNHS working on a project on endangered and rare species of birds. The fate of the Pinkheaded Duck is also shrouded in mystery and to all appearances the species has become extinct. The last example shot was in 1935, and though it has since been reported off and on as seen by sportsmen, in all the cases investigated these reports have proved unreliable, the bird actually seen being the Redcrested Pochard.

Q. Do birds have a language?

A. They certainly have, if by language is meant that they can communicate with and understand one another. It consists not of speech as we know it, but of simple sounds and actions and enables birds - especially the more sociable ones - to maintain contact amongst themselves and convey simple reactions such as those of pleasure, threat, alarm, invitation, and others. Several of these signals - vocal, behavioural, or a combination of the two - are understood not only by members of the same species but also by other birds generally, e.g. the alarm-notes and behaviour of many on the approach of a marauding hawk. To this extent Man can also claim to understand the language of birds; Solomon himself could hardly have done more. But the structure of a bird's brain suggests a comparatively low

level of intelligence and precludes the possibility of their holding regular conversations or expressing views and opinions as we humans are usually so ready to do!

Q. What is our most accomplished songster and talker?

A. Personally, for song I would give the palm to the Grey-winged Blackbird (Turdus boulboul) of the Himalayas. A number of its close relations, members of the Thrush family, including the Malabar Whistling Thrush and the Shama follow close on its heels. The best talker amongst our Indian birds is certainly the Hill Myna whose articulation of the human voice and speech is infinitely clearer and truer than that of the parakeets. The latter enjoy a wider reputation and are more generally kept as cage birds because they can be more readily procured.

Q. How long does a bird live?

A. The age-potential, or the age to which a bird is capable of living, of course varies according to species and the environment and conditions under which it lives. Reliable data concerning the life-span of wild birds in a state of nature are very difficult to obtain. It is only possible by the method of marking individual birds, particularly as nestlings. Most of the figures of age available are from birds in captivity and therefore living under somewhat unnatural conditions. It is known that within a group o[ related forms the larger the bird the longer its life, but outside related groups size does not seem to matter a great deal. An ostrich in captivity has lived for 40 years; a raven to 69 and another to 50. Passerine birds of about Sparrow size have occasionally reached 25 years, although normally their span is 5 to 8. A vulture attained 52, a horned owl 68, swan 25, pigeon 22 to 35, peacock 20. The longest lived wild birds in a natural state, as determined by the marking method, are: herring gull 36 years, oriole 8. pintail duck at least 13, grey heron about 16. blackbird 10, curlew  31Y2, kite 25-3/4, and swallow 16+. The common belief that crows are immortal is of course groundless, while there seems no proof for the popular assertion that vultures 'score centuries'.

- Dr. Sàlim Ali


bird in tamil language
bird in bengali
bird in hindi
khag in marathi
drops make an ocean meaning in marathi
use dustbin meaning in marathi
gane meaning in marathi
pakharu meaning in english
names of birds in marathi and english
use dustbin in marathi
samanarthi shabd of pakshi in marathi
pakshi chi mahiti in marathi
birds information in marathi parrot
sthalantarit pakshi mahiti marathi
pakshanchi nave marathi madhe
bulbul pakshi chi mahiti marathi
woodpecker information in marathi
nighthawk bird information in marathi
black swan bird information in marathi
baird information in marathi
information about hummingbird in marathi
chasmewala bird
bee-eater bird information in marathi
list of birds of maharashtra
birds name in marathi with images
animals name in marathi
ghar bird information in english
sugran pakshi in english
bird species names
what we learn from birds in marathi
i was waiting for my friend in marathi
i never get angry meaning in marathi
eagle marathi name
birds house name in marathi
dom kavala bird
i never trust idle words meaning in marathi

birds sound name in marathi
all birds information in marathi
khag in marathi
birds information in marathi language for project
bird in hindi
toucan bird name in marathi
bird in bengali
buds meaning in marathi

Coppersmith Barbet (Megalaima haemacephala) bird meaning in hindi


कोपर्समिथ बारबेट एक छोटा, भोंडा पक्षी है, एक गौरैया के आकार के बारे में है, जिसमें एक क्रिमसन माथे और स्तन है। इसका शरीर रंगीन और चमकीला है। पक्षी को उसके लगातार और मेट्रोनोमिक "टुक टुक टुक" कॉल के लिए जाना जाता है जिसे एक हथौड़े से धातु की नकल करने वाली धातु की तरह किया गया है।
मैं कई पक्षियों के बीच इस पक्षी से सबसे ज्यादा परिचित हूं। भोर में, एक कोपर्समिथ बारबेट मेरे शयनकक्ष की कांच की खिड़की पर चुम्बन करता था। हो सकता है कि ग्लास में खुद के रिफ्लेक्शन के खतरे को देखते हुए इस पर हमला किया गया हो। यह एक शरारती चेहरे पर डाल दिया जब यह खिड़की पर बैठ गया और मुझ पर झांकने लगा, लेकिन जब इसने एक बड़ा झटका दिया तो आश्चर्यजनक रूप से कठोर चेहरा बना।
मैंने फरवरी और अगस्त के बीच हर दिन पक्षी की यात्रा का आनंद लिया। फिर यह केवल लंबे अंतराल के बाद आया। हालांकि मैंने इसके शोर और बूंदों के बारे में विलाप किया, मैंने खुद को अगली यात्रा की प्रतीक्षा में पाया। रविवार शाम को, मैंने अपने बेडरूम से एक ज़ोरदार दुर्घटना सुनी। मुझे कॉप्पेरस्मिथ बालकनी पर पड़ी मिली, जो मुंह और गुदा से खून बह रहा था। उसका मुंह खुला हुआ था और उसके पेट को सहला रहा था। जाहिर है, यह कांच में धब्बा था, और दर्द में देखा (फोटो 4)। मुझे डर था कि यह मरने वाला है। बीस मिनट बाद, हालांकि, यह उठ गया, और एक और दस मिनट के बाद या तो उड़ान भरी। के बाद से वापस नहीं आया है मुझे उम्मीद है कि यह बेहतर हुआ और अभी भी जीवित है।

The coppersmith barbet is a short, stocky bird, about the size of a sparrow, with a crimson forehead and breast. Its body is colorful and bright. The bird is known for its persistent and metronomic “tuk tuk tuk” call that has been likened to a coppersmith striking metal with a hammer.
I am most familiar with this bird among many birds. At dawn, a coppersmith barbet used to peck at the glass window of my bedroom. It might have been alarmed at the refl ection of itself in the glass and tried to attack it. It put on a mischievous face when it sat on the windowsill and peeked at me, but made a surprisingly stern face when it gave a big yawn.
I enjoyed the bird’s visit every day between February and August. Then it only came after longer intervals. Although I moaned about its noise and droppings, I found myself waiting for the next visit.One Sunday evening, I heard a loud crash from my bedroom. I found the coppersmith lying on the balcony, bleeding from the mouth and anus. Its mouth was open and twitching its stomach. Apparently, it had smashed into the glass, and looked in pain (Photo 4). I was afraid that it was going to die. Twenty minutes later, however, it got up, and after another ten minutes or so flew off. The coppersmith hasn’t come back since. I hope it got better and is still alive.

Gujarati Name : કંસારો, ટુકટુકિયો.
Hindi:   छोटा बसन्ता
Malayalam:   ചെമ്പുകൊട്ടി
Marathi:   तांबट, पुकपुक्या, जुकटुक, कोकरोच (आदिवासी भाग)
Nepali:   मिलचरा, तमौटेचरा
Punjabi:   ਛੋਟਾ ਬਸੰਤਾ
Tamil:   செம்மார்புக் குக்குறுவான்

coppersmith barbet sound
types of barbet
coppersmith meaning
lineated barbet
malabar barbet
brown-headed barbet
coppersmith barbet in delhi
barbet bird nest
name the bird which has 9 bright colors
state bird of gujarat
coppersmith barbet age
coppersmith barbet interesting facts
features of tailorbird

coppersmith barbet male and female
coppersmith barbet juvenile
coppersmith barbet iucn
coppersmith barbet in tamil
coppersmith barbet mumbai
coppersmith bird meaning in hindi
coppersmith barbet in delhi
types of barbet